FESTIWAL SZYMANOWSKI POLSKA ŚWIAT

Podwójne życie II Symfonii B-dur Karola Szymanowskiego

II Symfonia B-dur op. 19 Karola Szymanowskiego powstała w 1910 roku, a wykonana została po raz pierwszy w 1911 roku w Warszawie. Przez następnych dziesięć lat grano ją z powodzeniem w Berlinie, Wiedniu, Lipsku, Monachium, Krakowie. Wszędzie przyjmowana i oceniana była jako jedno z najciekawszych i najoryginalniejszych dzieł symfonicznych tamtego czasu. Składała się nietypowo z dwóch części, przy czym część drugą stanowił temat z 8 wariacjami, z których ostatnia ujęta została w wielką, pięciotematową fugę.

Pierwsze życie Symfonii w pierwotnej, oryginalnej formie skończyło się w 1922 roku. Wtedy to na koncercie w Bostonie, proszony przez dyrygenta o skrócenie dzieła, Szymanowski zgodził się na pominięcie dwóch „lirycznych” wariacji: nr 3 Andante con moto. Dolcissimo i nr  7 Largo maestoso.

Od tego incydentu rozpoczęło się drugie życie skróconej Symfonii. Obecnie, w 111 lat od powstania dzieła – zostanie ona przypomniana w pierwotnym zamyśle i kształcie. A zamysł swój kompozytor oceniał wysoko: Moja Symfonia  nowa to jest instrumentalne dzieło, jakiego nigdy jeszcze żaden Polak nie napisał... Żeby móc skonfrontować wrażenia z opinią samego twórcy trzeba posłuchać pierwotnej, nie zdeformowanej wersji dzieła.

Pieśni miłosne Hafiza na głos i orkiestrę do niemieckich parafraz Hansa Bethge op. 26

Kilka miesięcy po ukończeniu II Symfonii, Szymanowski, zachwycony poezją czternastowiecznego perskiego poety, Hafiza z Shirazu, napisał  do jego wierszy cykl pięciu Pieśni miłosnych Hafiza op. 24 na głos i fortepian.  Po II Symfonii  powstała jeszcze opera Hagith, wraz z którą odszedł w przeszłość etap postromantycznej twórczości kompozytora. Nadszedł czas poszukiwań nowego stylu, nowego języka dźwiękowego. Wtedy kompozytor powrócił raz jeszcze do poezji Hafiza: w połowie 1914 roku powstało nowe dzieło – cykl ośmiu Pieśni miłosnych Hafiza, tym razem jednak na głos i orkiestrę op. 26. Bardzo ważne dzieło, które jest jakby przęsłem mostu przerzuconego od okresu postromantycznej twórczości młodości kompozytora  do epoki odkrywczej dojrzałości, która już niebawem przyniesie  III Symfonię i I Koncert skrzypcowy. Orkiestra jest w opusie 26 odmieniona, utkana z nowych barw, finezyjnych brzmień, lżejsza i przejrzysta. W pięknej równowadze wpleciona jest i prowadzona partia śpiewaka-solisty, utrzymana w tessyturze lirycznego mezzosopranu.

Teresa Chylińska