KONCERT ORATORYJNY

Symfonia C-dur KV 551 W.A. Mozarta, znana powszechnie jako Jupiter-Sinfonie, jest ostatnią z trzech symfonii skomponowanych latem 1778 roku w zadziwiająco krótkim czasie. Imię mitologicznego „ojca bogów” symbolizuje jej doskonałość formy i czystość stylu. Po tryskającej energia pierwszej części w bardzo szybkim tempie (Allegro vivace) część środkowa (Andante cantabile) przynosi nie tylko zmianę nastroju, ale także kolorytu brzmienia orkiestry, bo skrzypce grają z tłumikami (con sordino), co w owych czasach wykorzystywano bardzo rzadko. Zaskakującym elementem w tej części są także zwiewne biegniki ożywiające muzyczną narrację. Krótki, już mocno stylizowany Menuet prowadzi do słynnego Finału (Molto Allegro), który jest syntezą fugi i formy sonatowej i przykładem niezwykłego kunsztu kompozytorskiego Mozarta. Bardzo skomplikowana konstrukcja Finału przysporzyła sławy tej Symfonii, uważanej za szczytowe osiągnięcia muzyki symfonicznej XVIII wieku.

Mozart ślubował „w swym sercu”, że napisze mszę dziękczynną, kiedy Konstancja zostanie mimo różnych trudności jego żoną. Wspomina o tym w liście do ojca z 4 stycznia 1783, i zapewnia, że ma już połowę partytury, która zapowiada się bardzo dobrze. Jednak mimo obietnic nie ukończył wieloczęściowego dzieła i na pierwsze wykonanie w kościele św. Piotra w Salzburgu w sierpniu 1783 uzupełnił braki fragmentami ze swych wcześniejszych mszy.
Potem wykorzystał Mszę w kantacie Davide penitente. Brakło mu czasu, a zapewne także ochoty, by ponownie podjąć pracę nad niekompletną partyturą i Msza c-moll KV 472 pozostała nieukończona. Dopiero w roku 1901 Alois Schmidt idąc drogą wskazana przez Mozarta dopełnił braki odpowiednio dobranymi fragmentami z jego innych mszy. W tej formie Msza c-moll była wykonana po raz pierwszy w Dreźnie 30 IV 1901, następnie wydana i w tej powszechnie zaakceptowanej wersji jest dziś wykonywana, Przy wydaniu nazwano ją trafnie „wielką”, bo spośród innych mszy Mozarta wyróżnia się rozmachem koncepcji swobodą jej realizacji i monumentalizmem. Niezależnie od skomplikowanej historii powstania pełnej wersji Wielka Msza c-moll stawiana jest w rzędzie najwybitniejszych dzieł religijnych epoki klasycyzm.

Adam Walaciński