Wspomnienie o Teresie Galas

20 stycznia tego roku zmarła Teresa Galas, wieloletni pracownik Działu Upowszechniania Muzyki, Estrady Krakowskiej, Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, absolwentka Wydziału Teorii, Kompozycji i Dyrygentury Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Krakowie (obecnie Akademii Muzycznej), wieloletni działacz Solidarności i Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków, w 2008 roku odznaczona brązowym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Teresa Galas należała do pokolenia, którego dzieciństwo przypadło na czasy II wojny światowej. Wychowała się w krakowskiej rodzinie muzyków, pielęgnującej tradycje patriotyczne. W czasie okupacji w jej dziecięcym ubranku rodzice ukrywali podziemne wydawnictwa, kolportowane wśród mieszkańców krakowskiego Zwierzyńca. To magiczne miejsce na mapie Krakowa, pięknie sportretowane w „Królowej Przedmieścia” Konstantego Krumłowskiego, było dla Teresy zawsze niezapomnianą małą ojczyzną, o której osobliwościach i bohaterach potrafiła pięknie opowiadać – zwierzynieckie Emaus, szopki Malików, Lajkonik, Gizela Winiarska, plaża Krokodyl. Już wtedy rodziło się jej zainteresowanie folklorem, wtedy także pod czujnym okiem ojca stawiała swoje pierwsze kroki w świecie muzyki.

Lata szkolne Teresy upływały w cieniu  stalinizmu, którego indoktrynacja i represyjność nie omijały również szkół muzycznych. Z powodzeniem ukończyła PWSM w Krakowie i podjęła prace w Państwowym Wydawnictwie Muzycznym. Obracała się w gronie wybitnych popularyzatorów muzyki, twórców, artystów. Później podjęła pracę w Estradzie Krakowskiej, by w końcu odnaleźć swoje miejsce w Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie. Tu w najwyższym stopniu ujawnił się jej zmysł organizatorski i gust muzyczny. Pełniąc przez dekady funkcję kierownika Działu Upowszechniania Muzyki, kierowała być może najważniejszym odcinkiem pracy instytucji muzycznej – koncertami dla najmłodszych słuchaczy. W ciągu roku Dział Upowszechniania Muzyki organizował od 300 do 1000 audycji muzycznych na terenie obejmującym dzisiejszą Małopolskę, Śląsk, Świętokrzyskie. Każda audycja muzyczna organizowana w szkole czy w Gminnym Ośrodku Kultury mogła być dla wielu dzieci pierwszym i najważniejszym bodźcem do nawiązania głębszego kontaktu z muzyką.

Przypominam sobie do dzisiaj, jakie wrażenie wywierały na mnie, jako na uczniu, audycje DUM Filharmonii Krakowskiej, organizowane w mojej podstawówce; jak szybko radość z powodu urwania kilku minut z lekcji matematyki  przeradzała się w  zainteresowanie i zachwyt muzyką wykonywaną na żywo. W tej pracy ujawniał się także znakomicie dar Teresy do nawiązywania i podtrzymywania kontaktów z dyrekcjami szkół i GOK-ów. Z biegiem czasu współpraca z wieloma szkołami i ośrodkami kulturalnymi pod wpływem reform społeczno-gospodarczych i zmian myślenia o kulturze i ekonomii, stawała się coraz trudniejsza. Rachunek ekonomiczny, przerzucanie kosztów uczestnictwa w kulturze na rodziny, często ciężko znoszące tzw. okres transformacji ustrojowej, zmniejszyły znacznie zakres oddziaływania audycji, co bardzo smuciło Teresę.  Bolała ją krótkowzroczność myślenia decydentów, którzy zdawali się nie przyjmować do wiadomości, że inwestycja w kulturalną edukację młodzieży jest niezbędna i wymaga większego wsparcia publicznego.

Teresa była także bardzo aktywna na niwie społecznej. Walczyła o respektowanie najważniejszych  wartości obywatelskich, czy to jako wieloletni członek Solidarności, nieprzerwanie od czasów jej powstania, przez okres podziemnej działalności w stanie wojennym (filharmonia stanowiła miejsce spotkań dysydentów), czy jako członek Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków. Przeciwstawiała się wprowadzaniu jednorocznych kontraktów sezonowych dla muzyków zamiast umów o pracę, występowała w obronie likwidowanych zespołów artystycznych i zwalnianych z pracy z powodów ekonomicznych artystów. Prawie do ostatnich lat przed śmiercią była czynnym członkiem Zarządu Oddziału Krakowskiego SPAM, skarbnicą wiedzy o muzyce i środowisku muzycznym Krakowa. Cechowała się wielką odwagą i odpowiedzialnością, wśród swoich współpracowników cieszyła się opinią znakomitej koleżanki, wiernej przyjaciółki, człowieka, na którego można było liczyć w potrzebie. Wraz z nią częściowo odchodzi świat, który wspaniale umiała portretować w swoich opowieściach. Miałem szczęście być ich słuchaczem i nigdy ich nie zapomnę.
Żegnaj Droga Przyjaciółko!

Jerzy Łysiński

Na zdjęciu: Maria Brodzicka, Bogumiła Lutak Modrinic, Leszek Werner, Jerzy Łysińsk, w środku Teresa Galas.
Foto: Dariusz Modrinic