MUSICA-ARS AMANDA

Włoscy kompozytorzy epoki baroku: Antonio Vivaldi, Tomaso Albinoni i Arcangelo Corelli wywarli znaczący wpływ na powstanie i rozwój formy koncertu instrumentalnego. Komponowane przez nich dzieła cieszyły się popularnością wśród publiczności zachwyconej popisami muzyków. Nie bez znaczenia jest bowiem fakt, że rozwój koncertu barokowego przyczynił się do ukazania szerokich możliwości takich instrumentów jak skrzypce, obój, wiolonczela czy flet.

Łagodne brzmienie oboju musiało szczególnie urzec Tomaso Albinoniego, który swoje najpiękniejsze koncerty napisał z myślą o tym właśnie instrumencie. Był to pierwszy włoski kompozytor, który w 1716 roku opublikował zbiór utworów z udziałem oboju (Concerti con oboe op. 7, a następnie Concerti con oboe op. 9). W programie kolejnej odsłony Musica-ars amanda usłyszymy Koncert na dwa oboje C-dur op. 9 nr 9, który eksponuje szlachetność stylu kompozytorskiego, przejawiającego się m.in. w śpiewnych liniach melodycznych. Utwór ten po raz pierwszy został wykonany w 1722 roku na dworze elektora Maksymiliana II Emanuela Wittelsbacha w Monachium. Przy dźwiękach lekkiej i pogodnej muzyki Albinoniego władca Bawarii miał odpoczywać po godzinach wytężonej pracy.

Pełnię możliwości brzmieniowych skrzypiec, wiolonczeli i fletu, jako instrumentów solowych wydobył w swoich dziełach Antonio Vivaldi. Concerto grosso g-moll op. 3 nr 2 RV 578 pochodzi ze zbioru 12 koncertów napisanych przez weneckiego kompozytora w 1711 roku. Jako wirtuoz skrzypiec często prezentował swoje utwory przed zachwyconą jego popisami publicznością. To jednak nie jedyna jego zasługa w kształtowaniu formy muzyki instrumentalnej, bowiem pisząc ponad pięćset koncertów (w tym przypadku również lubił się przechwalać tempem swojej pracy) na drugim miejscu w ich trzyczęściowej budowie wprowadził część wolną, kontrastującą z częściami skrajnymi pod względem dynamiki, nastroju i tempa. To zasada, która do dziś pozostaje aktualna.

W programie koncertu nie zabraknie także znanego dzieła Arcangelo Corellego. Stworzona przez niego forma wieloczęściowego koncertu barokowego, nazywanego concerto grosso, znalazła wielu naśladowców. Jednym z nich był Georg Friedrich Haendel, który włoskiemu kompozytorowi, na którym się wzorował, złożył hołd, komponując własne Concerti grossi z op. 6. W opublikowanym w 1714 roku w Amsterdamie zbiorze 12 utworów Corellego znajduje się również ten szczególny, skomponowany na Boże Narodzenie (Fatto per la notte di Natale). Utrzymany w oszczędnym i pogodnym stylu utwór jest jednym z najczęściej wykonywanych dzieł w okresie świątecznym. Niech więc uroczyste „Pastorale”, kończące Concerto grosso g-moll op. 6 nr 8 Arcangelo Corellego, wprawi nas w świąteczny nastrój Bożego Narodzenia.

Agnieszka Lakner