KONCERT ORATORYJNY

Sebastian PERŁOWSKI – ukończył z wyróżnieniem wydziały Dyrygentury Symfoniczno-Operowej w klasie Jana Wincentego Hawela oraz Kompozycji Dariusza Janusa w Instytucie Jazzu na Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. Swoje umiejętności doskonalił w Jarvie Academy oraz pod okiem takich mistrzów jak: Jorma Panula, Jin Wang, Adrian Gnam czy Yuri Simonov.
Jest laureatem międzynarodowych konkursów dyrygenckich w Atlancie, Cordobie, Lizbonie, Bukareszcie i Hong Kongu oraz zdobywcą II nagrody na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim im. Krzysztofa Komedy. Jest także półfinalistą Międzynarodowego Konkursu Dyrygenckiego „Lovro von Matačić” w Zagrzebiu. Został również nominowany do nagrody krytyków muzycznych i publiczności „Najlepszy Dyrygent Opery Krakowskiej ostatnich pięciu lat” oraz do jednej z najbardziej prestiżowych nagród - Nestle Salzburg Festival Conducting Award. W roku 2017 w plebiscycie prasowym został wybrany Osobowością Roku 2017 w Krakowie w kategorii kultura oraz Osobowością Małopolski 2017 w tej samej kategorii.
Współpracował z wieloma orkiestrami w Polsce i na świecie takimi jak Sinfonia Varsovia, HK Philharmonic, NOSPR, Metropolitana de Lisboa, Sevilla Symphony Orchestra, The Hong Kong Chinese Orchestra czy The George Enescu Philharmonic Orchestra Bucharest oraz z światowej klasy solistami - Julius Berger, Jose Cura. Na swoim koncie ma nagrania dla wytwórni ECM, Warner Classics, DUX, czy Kameny. W 2016 roku pełnił obowiązki zastępcy dyrektora artystycznego Teatru Wielkiego w Poznaniu. Na co dzień jest dyrektorem artystycznym agencji Kameny, wykładowcą kompozycji na Akademii Muzycznej w Katowicach oraz koncertuje w kraju i zagranicą prowadząc koncerty symfoniczno-operowe, jazzowe i musicale.
 

Piotr SAŁAJCZYK – pianista, kameralista, pedagog. Przez krytyków zaliczany do grona najwybitniejszych polskich wykonawców swojej generacji. Laureat nagrody fonograficznej Fryderyk oraz nagrody Orfeusz, przyznanej „za wybitne kreacje wykonawcze muzyki polskiej”.  Ukończył Akademię Muzyczną im. Karola Szymanowskiego w Katowicach pod kierunkiem Józefa Stompla, gdzie obecnie sam prowadzi klasę fortepianu. Studia uzupełniał w Mozarteum w Salzburgu u Pavla Gililova. Jest również pianistą Sommerakademie Salzburg.
Koncertował z Orkiestrą Filharmonii Narodowej, NOSPR-em, Sinfonią Varsovia, Sinfonią Iuventus, AUKSO, Sinfoniettą Cracovia, a także na festiwalach w kraju i za granicą, takich, jak: Warszawska Jesień, Beijing Modern Music Festival, Musica Polonica Nova, Budapesztańska Wiosna, Sommets Musicaux de Gstaad, Musique et Neige, Kwartet Śląski i jego goście, Festiwal Prawykonań NOSPR, Festiwal Pianistyki Polskiej w Słupsku, Usedomer Musikfestival.
Jego nagrania dla znanych wytwórni m.in. DUX i Naxos wielokrotnie zdobywały wyróżnienia w kraju i za granicą (Maestro Pianiste, Pizzicato Supersonic, 5 de Diapason, cztery nominacje do Fryderyków, płyta miesiąca Opera Nederland). Dla Polskiego Wydawnictwa Muzycznego zrealizował z orkiestrą AUKSO nagranie Concertino W. Szpilmana w ramach projektu PWM „100 na 100”.
Artysta bierze także udział w wielu przedsięwzięciach filmowych i teatralnych. Wraz z NOSPR-em nagrał fragmenty Koncertu fortepianowego A. Panufnika do ścieżki dźwiękowej ostatniego filmu A. Wajdy Powidoki. Występował także z K. Globiszem w spektaklu Poezja i muzyka czasu rewolucji.  Na swoim koncie artystycznym posiada liczne prawykonania muzyki współczesnej, współpracuje m.in. z Apollon Musagete Quartet, Royal String Quartet, Piotrem Pławnerem, Agatą Zubel i Kwartetem Śląskim, z którym nagrał Kwintet fortepianowy M. Wajnberga (Fryderyk 2018). Jest współtwórcą formacji kameralnej Wajnberg Trio. W centrum swoich zainteresowań stawia osobę i twórczość Karola Szymanowskiego; w 2018 roku objął funkcję wiceprezesa Towarzystwa im. K. Szymanowskiego w Zakopanem.
Artysta był nominowany do Paszportów Polityki. W 2017 nagrał czteropłytowy album z kompletem dzieł fortepianowych J. Zarębskiego, natomiast w 2018 pianista podjął się rejestracji wszystkich dzieł W. Żeleńskiego przeznaczonych na fortepian w tym Koncertu fortepianowego, nagranego z towarzyszeniem orkiestry Sinfonia Varsovia.
 

Magdalena DROZD – w 2019 roku ukończyła Akademie Muzyczną w Krakowie w klasie śpiewu solowego Agnieszki Monasterskiej. Kształciła i rozwijała swój głos także na licznych kursach mistrzowskich pod kierunkiem Mariusza Kwietnia, Ryszarda Karczykowskiego, Iwony Sobotki, Jolanty Janucik, Włodzimierza Zalewskiego. Dwukrotnie była stypendystką Fundacji Pro Musica Bona.
Podczas studiów wykazywała zainteresowanie zarówno muzyką operową, co zaowocowało jej debiutem w 2019 roku partią Sekstusa w operze G.H. Handla Juliusz Cezar, wystawionej przez Akademie Muzyczną w Krakowie, pod batutą Paula Esswooda w reżyserii Błażeja Peszka; jak i kameralną, czego efektem jest III miejsce w Międzyuczelnianym Konkursie Duetów z pianistką Dominiką Grzybacz w 2016 roku.
W dorobku artystycznym Magdaleny Drozd ważne miejsce odgrywa również muzyka rozrywkowa. Współpraca z kompozytorem Andrzejem Zaryckim umożliwiła jej udział, wspólnie z wybitnymi artystami Polskiej Sceny Muzycznej, w nagraniu Jubileuszowej płyty kompozytora Krajobraz Rzeczy Pięknych w 2013 roku oraz kilkukrotny udział w charakterze gościa w koncertach Zaczarowane Radio Kraków organizowanych przez Fundacji Anny Dymnej „Mimo Wszystko”.
Obecnie na stałe związana jest z Chórem Filharmonii Krakowskiej oraz z Chórem Polskiego Radia, z którymi uczestniczy w wielu prestiżowych festiwalach, takich jak m.in. Opera Rara, Sacrum Profanum, Warszawska Jesień.

 

---

Władysław ŻELEŃSKI uro­dził się 6 lipca 1837 r. w podkrakowskich Grodkowi­cach, historycznym gnieździe Żeleńskich, w majątku, który należał do rodziny od XVII w. Ojciec jego, Mar­cjan, dawny wojskowy i powstaniec z 1831 r., upra­wiał amatorsko grę na fortepianie, a nawet próbował sił w zakresie kompozycji, nie myślał jednak o karie­rze artystycznej dla swojego syna. Ale życie Władysława ułożyło się inaczej. Gdy po tragicznej śmierci ojca, któ­ry zginął przed swoim dworem podczas rabacji galicyj­skiej w 1846 r., przeniósł się wraz z matką i rodzeń­stwem do Krakowa, już jako 9-letni chłopiec rozpoczął naukę muzyki i bardzo wcześnie postanowił poświę­cić się jej zawodowo. Jego pierwszym nauczycielem był Kazimierz Wojciechowski (fortepian, skrzypce), następnym pianista Jan Germasz, osiadły w Polsce Czech, któremu później dedykował jeden ze swoich utworów, natomiast podstawy harmonii i kompozy­cji przekazał mu Franciszek Mirecki. Po ukończeniu gimnazjum św. Anny w Krakowie w 1857 r. rozpoczął Żeleński studia filozoficzne na Uniwersytecie Jagiel­lońskim. Kontynuował je w Pradze na Uniwersytecie Karola – co wiązało się z wyjazdem do Czech w 1859 r. – i uzyskał tam doktorat. Równocześnie uczył się gry organowej, kontrapunktu i harmonii w Instytucie Muzy­ki Kościelnej Józefa Kreičiego. W 1866 r. opuścił Pra­gę i wyjechał do Paryża podejmując studia w dziedzi­nie kompozycji u Henryka Rebera w Konserwatorium Paryskim i prywatnie u Bertolda Damckego.

 

Po powrocie do Polski Żeleński przeniósł się z Kra­kowa do Warszawy i 15 kwietnia 1872 r. poślubił Wan­dę Grabowską. Mieszkając tam komponował, dyrygo­wał wykonaniami swoich dzieł, a także zajmował się pedagogiką (profesor harmonii w Instytucie Muzycz­nym) i działalnością muzyczną (dyrektor artystyczny Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego). W 1881 r. powrócił wraz z rodziną do Krakowa. Tu, dzięki jego staraniom, otwarto w 1887 r. Konserwatorium Krakow­skie, w którym objął stanowisko profesora harmonii stając się wychowawcą młodszego pokolenia muzy­ków. Dało ono początek dzisiejszej Akademii Muzycz­nej, w związku z czym Żeleński uważany jest za pierw­szego rektora tej uczelni. W tym czasie stał się on animatorem kultury Krakowa; 40 lat pracy Żeleńskiego w naszym mieście zwykło się nazywać „erą Żeleńskiego”, gdyż w trudnych, rozbiorowych warunkach rozniecał ogień polskiej kultury jednocześnie jako pianista, organista, dyrygent, pedagog, kompozytor, recenzent. W swoim krakowskim miesz­kaniu na ul. Sebastiana stworzyli Żeleńscy w owym cza­sie znany w mieście salon artystyczny, w którym bywali znakomici artyści i goście, m.in. księżna Marcelina Czartoryska, Oskar Kolberg, Ignacy Paderewski, Artur Rubinstein. W 1904 r. kom­pozytor stracił darzoną głębokim uczuciem żonę Wandę. Trzy lata później, w 1907 r. wstąpił w związek małżeński po raz drugi, żeniąc się z Teklą z Symonowiczów. Zmarł 23 stycznia 1921 r., dwa lata po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Jego grób znajduje się na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

 

Jak wykazują ostatnie badania oparte na źródłach epistolarnych, kompozytor już po opuszczeniu ziemi rodzinnej często bywał w tych stronach u swych bra­ci – w Grodkowicach, jak również w pobliskiej Cicha­wie, gdzie w czasie jednego z pobytów napisał I akt opery Konrad Wallenrod. Do czasów międzywo­jennych przetrwała w rodzinie anegdota, że jeżeli w Grodkowicach pojawiał się stroiciel fortepianów, był to niechybny znak zbliżającej się wizyty Włady­sławostwa Żeleńskich.

 

Dorobek kompozytorski Władysława Żeleńskiego jest znaczny. Skomponował 4 opery (Konrad Wallenrod, Goplana, Janek, Stara baśń), blisko 100 pieśni solowych oraz 2 duety wokalne, 19 dzieł orkie­strowych (m.in. 3 uwertury i 2 symfonie oraz muzykę do 3 dramatów), 10 okolicznościowych kantat na chór i orkiestrę, wiele kompozycji chóralnych i kameralnych, 36 preludiów oraz 12 fug organowych, które niedawno zostały odnalezione w Pradze, liczne utwory na for­tepian solo i na 4 ręce, a także 1 kon­cert fortepianowy. Spośród tej pokaźnej twórczości wiele dzieł zaginęło, m.in. obydwie symfonie (zachowało się jedynie Andante z I Symfonii), dwie uwertury i dwa spośród czterech kwartetów smyczkowych. Część jego kompozycji dostępna jest tylko w rękopisach. Na szczęście niektóre dzieła ostatnio się odnajdują, m.in. kilka lat temu Biblioteka Narodowa nabyła autograf Kantaty na cześć Kościuszki a jeden z prywatnych kolekcjonerów wszedł w posiadanie Andante op. 32 na trzy klarnety Żeleńskiego. Kilka innych jego utworów udało się odnaleźć dzięki poszukiwaniom bibliotecznym Ireneusza Trybulca (wspomniane nieznane fugi i preludia na organy, poświęcony Kolbergowi Fest-Polonaise op. 46 na orkiestrę oraz duet Tędy, tędy leciał ptaszek). Zakupił on także w jednym z antykwariatów nie odnotowaną dotychczas w żadnym ze spisów dzieł Żeleńskiego obszerną rękopiśmienną kompozycję fortepianową Un songe, dedykowaną swemu nauczycielowi gry na fortepianie z czasów młodości, Janowi Germaszowi.  

 

Na czoło twórczości tego kompozytora wysuwa­ją się trzy działy: operowy, kantatowy i pieśniarski. W dziedzinie twórczości operowej jest kontynuatorem Moniuszki jako najwybitniejszy po nim przedstawi­ciel polskiej muzyki dramatycznej. Trzy z czterech jego oper powstały na bazie dzieł Mickiewicza, Słowackie­go i Kraszewskiego. Liczne kantaty świeckie, głównie w obsadzie na chór męski i orkiestrę, upamiętniają ważne rocznice i daty w życiu i historii naszego naro­du. Najcenniejsze jednak chyba są pieśni, niezwykle wartościowe muzycznie, o niebanalnej melodyce, rozwiniętej harmonii i ciekawych, rozbudowanych akompaniamentach fortepianowych. Komponowane prawie przez całe życie, od czasów najdawniejszych, kiedy to w Krakowie zaczynał się uczyć kompozycji u Franciszka Mireckiego. Pisane najpierw do tekstów Zaleskiego, Hanki, Mickiewicza, Syrokomli, Lenarto­wicza, Żmichowskiej, następnie do słów Krasińskie­go, Kraszewskiego, Konopnickiej i Asnyka, w końcu do wierszy poetów młodopolskich – Tetmajera, Rydla, Malczewskiego. Te małe arcydzieła wyróżniają się znakomitym warsztatem kompozytorskim i bogac­twem pomysłów muzycznych, idealnie dopełniają­cych ich warstwę słowną – partia fortepianu prze­kracza w nich na ogół granice zwykłego akompania­mentu. Twórczość pieśniarska Żeleńskiego jest wybitna, nic dziwnego więc, że zyskał w tej dzie­dzinie miano następcy Moniuszki.

 

Władysław Żeleński zajmuje ważne miejsce w historii polskiej muzyki: zalicza się go do najwybit­niejszych kompozytorów polskich końca XIX i począt­ku XX w. Jest twórcą na wskroś narodowym. Swój zawód pojmował jako posłannictwo i misję społecz­ną. Jest w tej twórczości bardzo polski i słowiański, a pierwiastki narodowe i ludowe stanowią ważny element jego dzieł. W roku 2017 opera Goplana otrzymała prestiżową nagrodę International Opera Awards, tzw. Operowego Oskara, w kategorii „Dzieło odkryte na nowo”.  Fot. Władysław Żeleński - portret autorstwa Artura Grottgera.

Ireneusz Trybulec