INAUGURACJA SEZONU

„Ta cudowna książka oczarowała mnie od pierwszej chwili; nie rozstawałem się z nią już; czytałem ją bez przerwy – przy stole, w teatrze, na ulicy, wszędzie”. /Hector Berlioz o Fauście Goethego/

W roku 1829 Hector Berlioz znalazł się pod głębokim wrażeniem lektury Fausta Goethego w przekładzie Gérarda de Nerval i skomponował Osiem scen z Fausta op. 1 – kantatę na głosy solowe, chór i orkiestrę; prawykonano tylko scenę trzecią. Do faustowskiego tematu powrócił po latach, podczas podróży koncertowej obejmującej m.in. Pragę, Wiedeń i Wrocław. Potępienie Fausta, taki tytuł dał swemu dziełu, prawykonane zostało w wersji estradowej w  Opéra-Comique w Paryżu 6 grudnia 1846 roku.

Potępienie Fausta otrzymało od kompozytora określenie: legenda dramatyczna.  Na utwór można patrzeć z punktu widzenia symfonii, oratorium bądź opery – w jeden polifoniczny splot łączą się w nim różne gatunki. Akcja utworu rozgrywa się w istocie w kręgu trójcy głównych bohaterów: Fausta, Małgorzaty i Mefistofelesa – w czterech częściach, dwudziestu scenach. Ostatecznie zwycięża Małgorzata (wieczna kobiecość); tytułowy bohater zostaje potępiony.

Berlioz pragnął komponować muzykę na modłę dramatów Szekspira, dzięki któremu, jak pisał, poznał prawdziwe piękno i prawdziwą prawdę dramatyczną. Znacząco o Berliozie pisał Robert Schumann: „Nie wiadomo, czy należałoby go uważać za geniusza, czy za awanturnika muzycznego: olśniewa jak błysk światła, ale też pozostawia po sobie zapach siarki. Kreśli wspaniałe, pełne prawdy ustępy, by za chwilę popaść w jąkanie niczym uczniak...”  Autor Marzenia nazywa francuskiego kompozytora Mefistofelesem muzyki.

Kompozytor szczególną wagę przywiązywał do  brzmienia: partytura dzieła obfita jest w zaskakujące i zaawansowane pomysły kolorystyczne, stając się wyzwaniem dla orkiestry i dyrygenta.

W swoich pamiętnikach Berlioz zanotował, iż znamiennymi cechami jego muzyki są: namiętny wyraz, wewnętrzny żar, rytmiczny poryw i niespodzianość. Był rasowym romantykiem: komponował w gorączce przeżyć i uczuć, chcąc przekazać te wysoką emocjonalną temperaturę odbiorcom. Zadając sobie pytanie, która z potęg może wynieść człowieka na wyżyny – miłość czy muzyka – pięknie odpowiadał, że to muzyka daje pojęcie o miłości. Potępienie Fausta wieńczy apoteoza Małgorzaty: ta, która naprawdę kochała, znajdzie spokój w niebiosach.    
 

Małgorzata Janicka-Słysz

 

---

  Gabriel CHMURA - urodzony w Polsce, dorastał w Izraelu, gdzie studiował fortepian i kompozycję w
Akademii Muzycznej w Tel Awiwie. Następnie studiował dyrygenturę u Pierre’a Dervaux w Paryżu, Hansa Swarowskiego w Wiedniu i Franco Ferrary w Sienie. W 1971 roku zdobył I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Dyrygenckim Herberta von Karajana w Berlinie, a także Złoty Medal na Konkursie Cantellego w mediolańskiej La Scali. W 2012 roku Gabriel Chmura został laureatem Teatralnej Nagrody Muzycznej im. Jana Kiepury w kategorii „Najlepszy dyrygent”.
W 1974 roku został mianowany Dyrektorem Artystycznym opery w Aachen I sprawował tę funkcję do 1983 roku, gdy został wybrany Dyrektorem Artystycznym Filharmonii w Bochumer. W roku 1987 dyrygent zaczął pełnić funkcję Dyrektora Artystycznego Orkiestry Narodowej w Ottawie, z którą odbył tournée po Ameryce Północnej, występując m. in. w Carnegie Hall w Nowym Jorku. W 2001 roku Gabriel Chmura został Dyrektorem Artystycznym Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, a od 2012 roku pełni funkcję Dyrektora Artystycznego Opery Poznańskiej. Od 2015 roku jest Pierwszym Dyrygentem Gościnnym Filharmonii Krakowskiej.  
Gabriel Chmura zadebiutował w Monachium, dyrygując wykonaniem Otella Giuseppe Verdiego, po którym niezwłocznie został zaangażowany do poprowadzenia Carmen Georgesa Bizeta. W następnych latach dyrygował wystawieniem Samsona i Dalili Camille'a Saint-Saënsa w Barcelonie, świetnie przyjętego przez krytykę Wertera Julesa Masseneta w Operze Paryskiej oraz Le Coq d' Or Nikołaja Rimskiego-Korsakowa. Z National Ars Centre Orchestra w Kanadzie wykonał trylogię Mozarta i Da Pontego (Wesele Figara, Don Giovanni, Cosi fan tutte). Ostatnie projekty Gabriela Chmury obejmują wystawienie dwóch oper Mieczysława Weinberga: Pasażerki i Portretu.
Gabriel Chmura dokonał nagrań z London Symphony, a także z orkiestrami radiowymi z Monachium, Berlina i Stuttgartu. Jego nagrania symfonii Haydna (nr 6, 7 i 8) z National Arts Centre Orchestra zostały uznane za „najlepszy wybór” przez American Record Guide i nominowane do kanadyjskiej nagrody JUNO. Najnowsza płyta dyrygenta z I Symfonią Mahlera i Valse triste Sibeliusa spotkała się w Europie ze znakomitym przyjęciem. Po ogromnym sukcesie nagrań z utworami Weinberga (V Symfonia i Sinfonietta nr 1, IV Symfonia, Sinfonietta nr 2 i Rapsodia na tematy mołdawskie) postanowiono kontynuować serię poprzez wydanie XIV i XVI Symfonii.
fot. archiwum artysty
 

  Ewelina RAKOCA - absolwentka śpiewu solowego na Wydziale Wokalno-Aktorskim gdańskiej Akademii Muzycznej w klasie dr Alicji Rumianowskiej. Kształciła się również pod kierunkiem Julii Conwell w Konservatorium Wien. Brała udział w mistrzowskich kursach wokalnych pod kierunkiem tak wybitnych pedagogów jak Teresa Żylis-Gara, Paul Esswood, Claudio Desderi, Jerzy Artysz.
Ewelina Rakoca  wykonuje partie solowe w dziełach z repertuaru oratoryjno-kantatowego, w tym m.in. w Pasji wg św. Mateusza Johanna Sebastiana Bacha, Spatzen Messe C-dur Wolfganga Amadeusa Mozarta, Agni Canticum Przemysława Zycha czy Nelson Messe Josepha Haydna.
Solistka uczestniczyła w nagraniach Kaszubskiego Magnificat Michała Sławeckiego oraz Litaniae de Sancto Joanne Nepomuceno Jana Engela. Jest zapraszana do udziału w międzynarodowych festiwalach, jak Festiwal Gaude Mater w Częstochowie.
Od stycznia 2013 roku Ewelina Rakoca jest solistką Opery Nova w Bydgoszczy, gdzie wykonuje partie miedzy innymi Gianetty w Napoju miłosnym Gaetano Donizettiego, Drugiej Damy w Czarodziejskim flecie Wolfganga Amadeusa Mozarta, Kate w Madame Butterfly Giacomo Pucciniego, Maliki w Lakme Léo Delibesa, Mercedes w Carmen Georgesa Bizeta, Flory w Traviacie Giuseppe Verdiego, Zofii  w Halce Stanisława Moniuszki, Anastazji w Księżniczce czardasza Imre Kálmána czy Małgorzaty w Potępieniu Fausta Hectora Berlioza.
fot. Krystyna Nowak

  Piotr FRIEBE - od najmłodszych lat związany z muzyką. Jeszcze jako chłopiec śpiewał w Chórze Chłopięcym i Męskim Państwowej Filharmonii w Poznaniu Poznańskie Słowiki pod dyrekcją Stefana Stuligrosza, z którym następnie współpracował jako solista w repertuarze kantatowo-oratoryjnym
Ukończył poznańską Akademię Muzyczną w klasie śpiewu solowego na Wydziale Wokalno-Aktorskim oraz w klasie wiolonczeli na Wydziale Instrumentalnym. Jeszcze w czasach studenckich brał udział w przedstawieniach operowych – Czarodziejskim flecie Wolfganga Amadeusa Mozarta i Kynologu w rozterce Henryka Czyża.
Zawodowo na scenie operowej zadebiutował w inscenizacji Il combattimento di Tancredi e Clorinda Claudia Monteverdiego w ramach Sceny Kameralnej Teatru Wielkiego w Poznaniu. W 1994 roku związał się na stałe z Operą Poznańską jako solista tego teatru. W swoim repertuarze ma m.in. takie partie  operowe jak: Tamino w Czarodziejskim flecie i Ferando w Cosi fan tutte Mozarta, Ernesto w Don Pasquale Gaetano Donizettiego, Casio w Otellu, Ismael w Nabucco, Alfred w Traviacie, Macduf w Makbecie oraz Książę w Rigoletto Giuseppe Verdiego, Nadir w Poławiaczach pereł i Don Jose w Carmen Georgesa Bizeta, Leński w Eugeniuszu Onieginie Piotra Czajkowskiego, Almaviva w Cyruliku sewilskim Gioachino Rossiniego, Leopold w Żydówce Jacquesa Halévy’ego, Stefan w Strasznym dworze i Jontek w Halce Stanisława Moniuszki. Od 2000 roku solista współpracuje z Operą Narodową w Warszawie. W 2006 roku wziął udział w światowej prapremierze opery Rogera Watersa  Ça Ira w partii Oficera, która miała miejsce w Rzymie.
W 2007 roku Piotr Friebe rozpoczął współpracę z Mazowieckim Teatrem Muzycznym Operetka w Warszawie. W swoim repertuarze operetkowym ma takie partie jak: Edwin w Księżniczce Czardasza i Tasillo w Hrabinie Marica Imrego Kálmána, Kamil de Rosilon w Wesołej wdówce i Su Czong w Krainie uśmiechu Franza Lehara, Gabriel von Eisenstein w Zemście nietoperza Johanna Straussa. W 2008 roku solista wystąpił w koncercie tenorów na 14. Przystanku Woodstock przed publicznością liczącą  ponad 150 000 osób. W 2015 roku wziął udział w projekcie Halka na Haiti (jako Jontek), promującego pawilon polski na Biennale Sztuki w Wenecji.
Znaczącą część dorobku artystycznego Piotra Friebe stanowi muzyka oratoryjno-kantatowa. Wykonuje dzieła m.in. takich kompozytorów jak Georg Philipp Telemann, Johann Sebastian Bach, Wolfgang Amadeus Mozart, Joseph Haydn, Georg Friedrich Haendel, Ludwig van Beethoven, Antonίn Dvořák , Gustav Mahler, Krzysztof Penderecki.
fot. archiwum artysty
 

  Wojtek ŚMIŁEK - naukę śpiewu rozpoczął na Akademii Muzycznej w Krakowie. W 1990 roku wyjechał do Paryża doskonalić swoją technikę. W 1992 wygrał Międzynarodowy Konkurs Wokalny im. Vincenzo Belliniego na Sycylii. Zadebiutował na Festiwalu Francuskiego Radia w Montpellier. Jego pierwsze partie to, m.in.: Jorgo w Stifelio Verdiego, Książę Gremin w Onieginie i Ojciec Laurenty w Romeo i Julii Gounoda w Opéra Royal de Wallonie. Na festiwalu Choregie d’Orange wystąpił pod dyrekcją Michela Plassona w Tosce Giacomo Pucciniego. W 1998 roku rozpoczął współpracę z wiedeńską Staatsoper, gdzie śpiewał głównie w dziełach z repertuaru włoskiego, takich jak Wilhelm Tell Gioachina Rossiniego, Rigoletto i Aida Giuseppe Verdiego czy Cyganeria Pucciniego, a także w operach francuskich, takich jak Herodiada Julesa Masseneta. W teatrach operowych w Tulon, Nantes, Bordeaux, Avignon, Marsylii, Nicei i Strasburgu wcielał się w role Fieska w Simon Boccanegra oraz Mnicha w Don Carlosie Giuseppe Verdiego, rolę tytułową w Salâmmbo Ernesta Reyera, Oroveso w Normie Vinzenza Belliniego, Marcela w Hugenotach Giacomo Meyerbeera, Zachariasza w Nabucco oraz Procida w Nieszporach sycylijskich Verdiego, a także Raimonda w Łucji z Lammermooru Gaetano Donizettiego. W Brukseli, Essen, Liège i Madrycie występował w takich produkcjach jak Purytanie Belliniego, Luisa Miller Verdiego, Wolny strzelec Carla Marii von Webera, Czarodziejski flet Mozarta, Moc przeznaczenia Verdiego, Lunatyczka Belliniego, Turandot Pucciniego czy Król Roger Karola Szymanowskiego. Solista śpiewa także na scenie Opery Narodowej w Paryżu i Monte Carlo.
Współpracował z takimi dyrygentami, jak: Fabio Luisi, Vladimir Jurovski, Marc Minkowski, Pinchas Steinberg, Michel Plasson, Evelino Pidò, Maurizio Bellini, James Conlon, Marcello Viotti, Seiji Ozawa, Daniel Oren, Gianandrea Noseda, Gabriel Chmura, Emmanuel Villaume, Alberto Zedda i in. Śpiewał u boku m. in. Mariusza Kwietnia, Edity Gruberovej, Teresy Berganza, José  Cury, José van Dama i wielu innych.
Wojtek Śmiłek występuje również  w programie oratoryjnym, śpiewając m.in. partie w Requiem Verdiego, Mozarta i Franza von Suppé, XIV Symfonię Dymitra Szostakowicza, Stabat Mater Rossiniego.
fot. archiwum artysty