KONCERT SYMFONICZNY

Richard Strauss – „talent ogromny, bogaty, pełen rozmachu, wyobraźni i polotu”¹  –  kompozytor i dyrygent, przez całe życie cieszący się sławą, darzony poważaniem, uznaniem i szacunkiem, pozostawił bogaty dorobek, od pieśni i koncertów solowych, przez nowatorskie, barwne poematy symfoniczne, po opery i tragiczne, psychologiczne dramaty muzyczne. Działalność rozpoczął w okresie, gdy żywe były w muzyce europejskiej wpływy twórczości Liszta i Wagnera, do mistrzostwa doprowadził operowanie wielką orkiestrą symfoniczną w swych poematach symfonicznych, by pod koniec życia znacznie uprościć język muzyczny swych dzieł.

W twórczości scenicznej Straussa, obok dramatów muzycznych (Salome, Elektra), znajdują się także opery komiczne, w tym niezrównany Kawaler srebrnej róży – muzyczna opowieść o perypetiach miłosnych i intrygach w kręgach wiedeńskiej arystokracji z czasów panowania cesarzowej Marii Teresy. Dla oddania klimatu wiedeńskiego dworu kompozytor wykorzystał rytmy walca tańczonego w II połowie XIX wieku przez całą Europę. Walce te mienią się bogactwem melodycznym i barwną, pełną blasku instrumentacją, Kawalera srebrnej róży okrzyknięto nawet „operą walców”. Pełne wyrafinowania instrumentacyjnego, harmonicznego i melodycznego utwory porywają żywością, lekkością i polotem i pozwalają słuchaczom przenieść się w świat wiedeńskiego dworu.

Z późnego okresu twórczości Straussa pochodzi Koncert na obój i małą orkiestrę D-dur, skomponowany w 1945 roku w Szwajcarii. To radosne, bezpretensjonalne, a zarazem bardzo efektowne dzieło, nawiązuje w konstrukcji do klasycznego wzorca formalnego. Prostota melodii połączona z liryczną ekspresją, przejrzystością formalną i klarownością konstrukcji poszczególnych części, przywodzi na myśl tematy z koncertów solowych Mozarta. Soliście powierzył Strauss w koncercie rolę główną, wykorzystując szeroki wachlarz możliwości technicznych i brzmieniowych oboju, dając mu doskonałą okazję do zaprezentowania kunsztu wykonawczego. Orkiestra, zredukowana do mniejszych, niż to dotąd u Straussa bywało, rozmiarów dyskretnie towarzyszy soliście, włączając się jedynie sporadycznie w melodyczne dialogi.     

Z 1897 roku pochodzi jeden z najoryginalniejszych poematów symfonicznych Straussa, Don Kichot. Fantastyczne wariacje na temat o rycerskim charakterze na wielką orkiestrę op. 35 inspirowany powieści Miguela Cervantesa o błędnym rycerzu z La Manchy. Poemat zbudowany jest z Introdukcji, Tematu, dziesięciu Wariacji i wielkiego Finału podsumowującego i kończącego akcję muzyczną. Kompozytor w pomysłowy, dowcipny i błyskotliwy sposób przedstawia środkami muzycznymi kolejne przygody Don Kichota i jego giermka, Sancho Pansy, odkrywczo operując orkiestrą, by odmalować portrety bohaterów i ich perypetie. Jest w poemacie mistrzowska wyobraźnia dźwiękowa, nieprzebrana inwencja melodyczna, bogata harmonika i wyrafinowanie formy.

Twórczość Straussa ma różne oblicza, nie tylko to późnoromantyczne, znane z poematów, a owa różnorodność stylistyczna staje się doskonale widoczna gdy zestawimy monumentalnego Don Kichota z lekkim w charakterze, nieco frywolnym i rozkołysanym walcem z Kawalera srebrnej róży i Mozartowskim w wyrazie, niemal neoklasycznym Koncertem obojowym. Jednocześnie, mimo tak wielkie rozpiętości stylistycznej i tak znacznej przemiany, jaka nastąpiła w twórczości kompozytora na przestrzeni lat, jego dzieła zachowują indywidualność, spójność stylistyczną i są bezbłędnie rozpoznawalnym odzwierciedleniem osobowości i charakteru twórcy.      

Magdalena Chylińska

¹ Stefan Kisielewski, Gwiazdozbiór muzyczny. PWM, Kraków 1958.

Michał DWORZYŃSKI - od września 2013 roku Dyrektor Artystyczny Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie. W opinii wielu krytyków należy do najciekawszych talentów dyrygenckich Europy młodego pokolenia. Jego międzynarodowa kariera rozpoczęła się od zwycięstwa w Donatella Flick Conducting Competition w Londynie w 2006 roku. Dzięki zwycięstwu otrzymał na dwa lata stanowisko dyrygenta-asystenta w London Symphony Orchestra, gdzie współpracował m.in. z Valerym Gergievem i Sir Colinem Davisem. Ponadto jest zwycięzcą konkursów dyrygenckich w Zagrzebiu (Lovro von Matačić 2003) oraz w południowokoreańskim Suwon (2005).
Występował z takimi orkiestrami z Europy, Australii, RPA, Stanów Zjednoczonych i Japonii, jak London Symphony Orchestra, London Philharmonic, Royal Liverpool Philharmonic, Orchestre National de Belgique, Royal Flemish Philharmonic oraz Brussels Philharmonic, Tonhalle-Orchester Zürich, Copenhagen Philharmonic Orchestra i Orchestre de l’Opéra de Lyon, Rundfunk Symphonie Orchester Berlin, Swedish Radio Symphony Orchestra, Stockholm Royal Opera Orchestra, Wiener KammerOrchester, Orquesta Sinfónica de Radio Televisión Española (Madryt), Iceland Symphony, RTÉ National Symphony Orchestra (Dublin), City of Birmingham Symphony, BBC Symphony Orchestra, BBC Philharmonic Ulster Orchestra, BBC Scottish Symphony, Israel Philharmonic, Netherlands Radio Philharmonic, Orchestre National des Pays de la Loire, Strasbourg Philharmonic, Hermitage Orchestra St. Petersburg, Janáček Philharmonic Orchestra, Johannesburg Symphony Orchestra, Bornemouth Symphony Orchestra, Porto Symphony Orchestra, Auckland Philharmonic, Tasmanian Symphony Orchestra, Sendai Philharmonic Orchestra, Adelaide Symphony Orchestra, West Australian Symphony Orchestra.
W marcu 2010 roku odniósł znaczący sukces w Japonii z Tokyo Symphony i Tokyo Philharmonic, zaś w lipcu 2014 roku poprowadził serię koncertów z NHK Symphony Orchestra w Tokyo, Japan Century Symphony Orchestra w Osace, oraz orkiestrami w Yamagacie i Nagoi.
W lutym 2012 roku, na zaproszenie Antoniego Wita i wraz z nim, odbył tournée po Japonii z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Narodowej, z którą następnie we wrześniu tego samego roku wystąpił na trzech koncertach we Włoszech i Szwajcarii.
Otrzymał liczne nagrody i wyróżnienia za promocję muzyki polskiej, w tym w 2007 roku medal Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków SPAM za zasługi dla muzyki polskiej. Dyrygował wszystkimi znaczącymi polskimi orkiestrami.
Dokonał szeregu nagrań dla Telewizji Polskiej, Polskiego Radia i BBC Radio oraz wytwórni Hyperion, Naxos i BMG Sony. W roku 2012 jego nagrania były dwukrotnie obecne na płytach miesiąca BBC Music Magazine. W roku 2009 zarejestrował, wraz z pianistą Hammishem Milne, koncerty fortepianowe Hermanna Goetza i Józefa Wieniawskiego, zaś w roku 2013 dokonał, ze skrzypkiem Eugenem Ugorskim, premierowego nagrania dwóch koncertów skrzypcowych Emila Młynarskiego oraz miniatur skrzypcowych Aleksandra Zarzyckiego (obie płyty z udziałem BBC Scottish Symphony dla wytwórni Hyperion Records).
W listopadzie 2013 roku poprowadził London Philharmonic Orchestra w Royal Festival Hall w Londynie na koncercie poświęconym muzyce Krzysztofa Pendereckiego i Henryka Mikołaja Góreckiego, zaś 27 kwietniu 2014 roku zadyrygował Chórem Filharmonii Krakowskiej na Placu św. Piotra w Watykanie na koncercie poprzedzającym Mszę Kanonizacyjną papieży Jana XXIII i Jana Pawła II. Z Orkiestrą Filharmonii Krakowskiej wystąpił także w kwietniu 2014 roku w Filharmonii w Zagrzebiu na specjalnym koncercie Wielkopostnym.
Michał Dworzyński ukończył z wyróżnieniem studia dyrygenckie w warszawskiej Akademii Muzycznej pod kierunkiem Antoniego Wita i w berlińskiej Hochschule für Musik Hanns Eisler pod kierunkiem Christiana Ehwalda. W wieku 21 lat został asystentem dyrygenta w Narodowej Orkiestrze Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach (NOSPR). W latach 2008–2010 pierwszy dyrygent Orkiestry Akademii Beethovenowskiej w Krakowie, zaś w sezonach 2013–2016 pierwszy dyrygent gościnny japońskiej Yamagata Symphony Orchestra.
 

Vilém VEVERKA jest jednym z najwybitniejszych oboistów Czech. Studiował w Praskim Konserwatorium w klasie prof. Františka Thurika oraz na Akademii Muzycznej w Pradze w klasie prof. Liběna Séquardtová. Uczestniczył także w kursach mistrzowskich prowadzonych przez wybitnego francuskiego oboistę Jean-Louisa Capezzali.  Ogromny wpływ na rozwój artystyczny  Viléma Veverki miały koncerty z Gustav Mahler Jugendorchester, dalsze studia u  znanego niemieckiego oboisty Dominika Wollenwebera w Hochschule für Musik im. Hannsa Eislera w Berlinie oraz tak znamienici oboiści jak Albrecht Mayer, Hansjörg Schellenberger, Maurice Bourgue oraz Heinz Holliger. Punktem kulminacyjnym w jego karierze była współpraca z Filharmonikami Berlińskimi oraz zwycięstwo w jednym z najbardzoej prestiżowych konkursów obojowych na świecie organizowanym przez Sony Music Foundation w Tokio w 2003 roku. Jako solista Vilém Veverka koncertował z takimi orkiestrami jak: Orkiestra Filharmonii Praskiej,  z Orkiestrą Filharmonii w Brnie, Tokyo Philharmonic Orchestra, Bayerisches Kammerorchester, Dohnányi Budafok Orchestra. Ponadto występował pod batutą m.in. Kenta Nagano, Pierra Bouleza, Claudia Abbado. Artysta dokonał licznych premier i nagrań utworów kompozytorów drugiej połowy XX wieku (Bennet, Berio, Britten, Yun, Zimmermann) włączając w to koncert Marka Kopelenta A Few Minutes with an Oboist. Vilém Veverka jest solistą Orkiestry Filharmonii w Brnie, założycielem  PhilHarmonia Octet Prague – a New Approach Ensemble. W roku 2009 nagrał dwie płyty CD: Risonanza wyd. przez Supraphon oraz płytę z Koncertem obojowym B. Martinů wyd. przez Arco Diva.
 

Wiktor KOCIUBAN - wiolonczelista i dyrygent, urodził sie 1988 roku w Krakowie. W latach 2006-2014  studiował na Akademii Muzycznej w Bazylei (Szwajcaria) w klasie wiolonczeli prof. Iwana Monighettiego, klasie dyrygentury prof. Jürga Hennebergera oraz klasie kompozycji prof. Rolanda Mosera. Uczęszczał także na kurs gry na wiolonczeli barokowej prowadzony przez Petra Skalki w prestiżowej Schola Cantorum Basiliensis. W swojej dotychczasowej karierze artystycznej współpracował ze światowej sławy kompozytorami, w tym Krzysztofem Pendereckim, Georgem Friedrichem Haasem, Sofią Gubaiduliną, Heinzem Holligerem, Frangizem Ali-Zadem czy Rolandem Moserem. Jest laureatem pierwszych miejsc i nagród specjalnych w wielu międzynarodowych konkursach wiolonczelowych, m.in. w Poznaniu, Drozdowie, Koszycach (Słowacja), Liezen (Austria) oraz w Konkursie Muzyki XX i XXI wieku dla Młodych Wykonawców w Warszawie. W grudniu 2008 roku zdobył II miejsce oraz sześć nagród specjalnych w I Międzynarodowym Konkursie Wiolonczelowym im. K. Pendereckiego. W lutym 2010 roku wygrał konkurs na prestiżowe stypendium szwajcarskiego Yamaha-Stiftung, ponadto jest stypendystą m.in. Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Fundacji Jolanty i Aleksandra Kwaśniewskich „Porozumienie bez barier”.
Jako dyrygent był asystentem wielu cenionych dyrygentów podczas produkcji związanych z muzyka XX i XXI wieku. W roku 2013 roku współpracował przy przygotowaniu wykonania  utworu zatytułowanego Mixtur K. Stockhausena jako asystent Jurga Hennebergera, zaś w roku 2014 przy produkcji opery Heinza Holligera Schneewitchen pod dyrekcja samego kompozytora w Teatrze Operowym w Basel.
Występował w salach koncertowych wielu krajów Europy, był również gościem takich festiwali jak Schleswig-Holstein Festival oraz Viva Cello. W sierpniu bieżącego roku wystąpił jako dyrygent podczas Lucerne Festival. Jako dyrygent prowadził wiele premier dzieł kompozytorów współczesnych. Artysta koncentruje sie przede wszystkim na wykonawstwie muzyki XX i XXI wieku, zaś wielu kompozytorów zadedykowało mu swoje kompozycje.
W roku 2013 dokonał nagrania solowych utworów K. Pendereckiego i I. Xenakisa dla wytwórni Dux.
www.wiktorkociuban.com