Polish
English
KALENDARZ
zwiń hide calendar
pokaż cały miesiąc
KASA BILETOWA

telefon:

506 625 430

czynna


7.01 – 10–14, 15–19, 8.01 - 11:30–15:30, 17–18, 9.01 - 9:30–13:30, 17–18

 REZERWACJA

tel/fax:

od poniedziałku do piątku w godzinach 9 - 16, tel. 504 856 500, 12 619 87 22

e-mail:

KALENDARIUM

LATO W FILHARMONII

2019-05-24, Piątek
18:00

miejsce: Sala Filharmonii

cena biletów:
40 zł
35 zł
Zarezerwuj bilet
fot. K. Kalinowski
powiększ

wykonawcy:

Galeria kompozytorów

Orkiestra Filharmonii Krakowskiej
Maciej Tarnowski – dyrygent
Magdalena Łukaszek – sopran
Stanisław Duda – baryton

Krzysztof Cyran - słowo



repertuar:

WOJCIECH KILAR
Polonez z filmu Pan Tadeusz
Marsz kawalerii
z filmu Kronika wypadków miłosnych

WOLFGANG AMADEUS MOZART
La ci darem la mano – duet Don Giovanniego i Zerliny z opery Don Giovanni  KV 527
Pa-pa-gena! Pa-pa- geno! –duet Papagena i Papageny z opery Czarodziejski flet KV 620

ANTONÍN DVOŘÁK
IX Symfonia e-moll Z Nowego Świata op. 95 – Finał

PIOTR CZAJKOWSKI
Walc kwiatów z suity z baletu Dziadek do orzechów

GEORG GERSHWIN
Amerykanin w Paryżu

JOHANN STRAUSS /syn/
Pizzicato Polka   

Johann STRAUSS/ojciec/
Marsz Radetzky'ego    

W tegorocznym koncercie Lato w filharmonii  prezentujemy galerię kompozytorów, w której ukazujemy Wam, Drodzy Słuchacze, portrety kilku wybranych twórców, reprezentujących różne epoki i style. Program jest podsumowaniem całego sezonu koncertów z cyklu Musica-ars amanda, w którym przyglądaliśmy się tym kompozytorom z bliska. Każdemu z nich poświęciliśmy osobny koncert, a do programu Lato w filharmonii wybraliśmy utwory dla nich charakterystyczne, a jednocześnie niezwykle popularne. W niniejszym tekście przedstawiamy, siłą rzeczy jedynie w pigułce, sylwetki prezentowanych twórców.

Program otwierają kompozycje Wojciecha Kilara, będącego jednym z polskich XX-wiecznych kompozytorów, których nazwisko znane jest nie tylko muzykom i specjalistom. Wszystko to za sprawą jego pracy dla kina. Tematy filmowe Kilara nucili swego czasu nie tylko polscy kinomanii, bowiem muzyka do hollywoodzkich produkcji Francisa Forda Coppoli, Jane Campion czy Romana Polańskiego przyniosła kompozytorowi międzynarodową sławę. Jego talent do tworzenia muzyki filmowej wyrażał się przede wszystkim w ogromnej inwencji melodycznej, ale także w umiejętności balansowania między stylami muzycznymi w zależności od obrazu – od pełnej przepychu symfoniki po totalną prostotę i minimalizm. Kilar stworzył muzykę do ok. 130 filmów i wiele jego tematów świetnie sobie radzi jako muzyka koncertowa. Kilar jednak nigdy nie traktował filmu poważnie – pisanie dla ekranu przychodziło mu z zadziwiającą łatwością, robił to niemal intuicyjnie i świetnie się przy tym bawił, przy okazji zarabiając niezłe pieniądze.

Najważniejsza była dla kompozytora jednak zawsze muzyka „poważna”. Po awangardowym okresie lat 50. i 60., kiedy zgodnie z obowiązującym trendem tworzył utwory szokujące brzmieniem, efektami i sposobami zapisu, przyszedł w twórczości Kilara przełom, którego symbolem stał się Krzesany z 1974 roku, dzisiaj jedno z jego najpopularniejszych dzieł. Od tego momentu kompozytor znacznie uprościł swój język muzyczny, nawiązywał do tradycji, a nawet używał cytatów z muzyki ludowej czy religijnej. Do jego najważniejszych dzieł należą Orawa, Exodus, Bogurodzica czy Missa pro pace.

Jako drugi prezentujemy portret Wolfganga Amadeusza Mozarta, jednego z trzech (obok Haydna i Beethovena) tzw. klasyków wiedeńskich. Jest on postacią, wobec której nawet najbardziej wstrzemięźliwi historycy muzyki nie boją się użyć słowa geniusz. Był genialnym dzieckiem, pierwszą symfonię napisał w wieku 8 lat. W ciągu swojego krótkiego, bo zaledwie 35-letniego życia, stworzył ponad 600 kompozycji – od muzyki kameralnej, poprzez symfonie, koncerty na różne instrumenty, po wielkie dzieła sakralne i operowe. Każdy z gatunków muzycznych, z którym się stykał, doskonalił i doprowadzał do perfekcji, co szczególnie widać na przykładzie opery. W dziełach scenicznych Mozarta nie ma koturnowości i pustego popisu, każdy zabieg muzyczny ma uzasadnienie dramaturgiczne. Muzyka podporządkowuje się całkowicie przebiegowi libretta, pogłębiając i wzmacniając emocje bohaterów. Najważniejsze opery kompozytora trudno sklasyfikować w jednym określonym gatunku (poważna opera seria, komiczna opera buffa czy niemiecki singspiel). Apogeum przenikania się gatunków możemy zauważyć w dwóch ostatnich wielkich działach kompozytora: Don Giovannim, którego sam Mozart określił jako dramma giocoso, czyli wesoły dramat, a także w Czarodziejskim flecie, gdzie fragmenty takie jak wielka koloraturowa aria Królowej Nocy czy wzniosłe chóralne hymny sąsiadują z prostymi piosenkami zwrotkowymi.

Kolejne pozycje programu to muzyczne portrety wielkich romantyków: Antonína Dvořáka i Piotra Czajkowskiego. Antonin Dvořák, autor jednej z najwspanialszych symfonii w historii muzyki, IX Symfonii Z Nowego Świata, był pierwszym czeskim kompozytorem, który zyskał międzynarodowe uznanie i sławę. Dvořák pod koniec życia uznawany był wręcz za największego żyjącego kompozytora, a ta renoma zawiodła go aż do Stanów Zjednoczonych, gdzie w latach 90. objął kierownictwo nowopowstałego konserwatorium w Nowym Jorku. To tam stworzył szereg swoich najwspanialszych kompozycji, takich jak Koncert wiolonczelowy h-moll, IX Symfonia Z Nowego Świata czy XII Kwartet smyczkowy zwany Amerykańskim. W utworach tych czerpał z muzyki Afroamerykanów i Indian. Podchodził do niej jednak we właściwy sobie sposób – nigdy nie cytował, a tworzył własne tematy, nawiązujące do charakterystycznych cech melodyki czy rytmiki. Co ciekawe, w kompozycjach tych inspiracje amerykańskie przenikają się ze słowiańskimi. Kompozytor bowiem, pomimo międzynarodowej sławy i kosmopolityzmu nigdy nie zapominał o swoich korzeniach, a podstawą wielu jego dzieł była rodzima kultura – słowiańska muzyka ludowa, baśnie, legendy, a także utwory czeskich pisarzy i poetów.

Podobną popularnością jak IX Symfonia Dvořaka cieszy się muzyka z takich baletów jak Dziadek do orzechów czy Jezioro łabędzie. Jej autor, Piotr Czajkowski, to jeden z najwybitniejszych twórców w historii muzyki i jedna z głównych postaci epoki romantyzmu. Należał do tych artystów, którzy sprawili, że w świecie zaczęła się liczyć muzyka rosyjska. Z jednej strony czerpał pełnymi garściami ze zdobyczy twórców europejskich – uwielbiał Mozarta, fascynowali go Mendelssohn, Berlioz czy Schumann, z drugiej doceniał też siłę rodzimej muzyki ludowej. W wielu jego dziełach znajdziemy dosłowne cytaty pieśni i melodii tanecznych pamiętanych z dzieciństwa czy usłyszanych podczas podróży kompozytora po kraju. To, co urzeka w twórczości Czajkowskiego to ogromne bogactwo inwencji melodycznej: są tu typowo romantyczne, szerokie, niezwykle emocjonalne kantyleny, są melodie bardziej lekkie, frywolne, taneczne, nieraz stylizowane albo wręcz zaczerpnięte wprost z muzyki ludowej, wreszcie tematy inspirowane muzyką dawnych mistrzów. Czajkowski to także mistrz instrumentacji – jego symfonie, balety czy nawet opery to prawdziwy popis symfonicznych brzmień i orkiestrowej wirtuozerii. To wszystko sprawia, że muzyka rosyjskiego kompozytora do dziś zachwyca tłumy bywalców oper i filharmonii, a niektóre fragmenty jego słynnych baletów – Dziadek do orzechów, Jezioro łabędzie czy Śpiąca królewna stały się prawdziwymi hitami muzyki klasycznej i są doskonale znane nie tylko wytrawnym melomanom.

W gronie prezentowanych kompozytorów znalazł się jeden spoza Europy. George Gershwin jest uznawany za pierwszego poważnego amerykańskiego kompozytora. I nie chodzi tu tylko o to, że urodził się i wychował w Stanach Zjednoczonych, ale że jego muzyka, czerpiąca pełnymi garściami z dźwięków rozbrzmiewających na ulicach, w kawiarniach i teatrach, jest na wskroś amerykańska. Piosenki i muzyka do broadway’owskich musicali przyniosły mu ogromną sławę i bogactwo, jednak ambicją Gershwina było zapisanie się na stałe na kartach światowej historii muzyki jako poważny kompozytor. Równolegle z muzyką rozrywkową tworzył kompozycje przeznaczone do słuchania w skupieniu sali koncertowej, takie jak słynna Błękitna Rapsodia, opera Porgy and Bess czy Koncert fortepianowy F-dur. Jednym z najbardziej znanych symfonicznych utworów Gershwin stał się poemat symfoniczny Amerykanin w Paryżu, będący owocem fascynacji kompozytora muzyką francuską (szczególnie Ravela) oraz dwóch wizyt w Paryżu w latach 20. W utworze tym usłyszeć można radosny gwar paryskich kawiarni i placów, inspirowane jazzem melodie taneczne, sentymentalnego bluesa, a także odgłosy ruchu ulicznego. Gershwin włączył do swojej partytury nawet autentyczne klaksony samochodowe. Kompozytor mówił o Amerykaninie tak: „To humorystyczny utwór, nie ma w nim nic wzniosłego. Jeśli zadowala filharmoniczną publiczność jako lekki, radosny kawałek, seria muzycznie wyrażonych impresji, to znaczy, że się udał”.

Program zamykają utwory dwóch przedstawicieli słynnej wiedeńskiej rodziny Straussów. Johann Strauss I (ojciec) i jego trzej synowie: Josef, Eduard i Johann II zdominowali muzykę rozrywkową w XIX wieku. To im zawdzięczamy rozpowszechnienie i szaloną popularność walca na salonach i salach balowych Europy. Najbardziej znanym z całej rodziny Straussów jest Johann Strauss II, który już za życia zwany był Królem Walca. Przez całe życie tworzył muzykę rozrywkową, głównie tańce: polki, galopy, kadryle, mazury i oczywiście walce. Napisał też kilkanaście operetek, spośród których najsłynniejsze: Zemsta nietoperza i Baron Cygański cieszą się niesłabnącym powodzeniem i należą do żelaznego repertuaru karnawałowego wielu teatrów operowych. Koncert zamyka słynny Marsz Radetzky’ego, który zwyczajowo wykonywany jest na finał niemal każdego koncertu karnawałowego.

Barbara Kalicińska



Wersja do druku
Tworzenie stron - Fabryka Stron Internetowych Sp. z o.o. CMS - FSite

© Filharmonia Krakowska 2010

Przez dalsze aktywne korzystanie z naszego Serwisu (scrollowanie, zamknięcie komunikatu, kliknięcie na elementy na stronie poza komunikatem) bez zmian ustawień w zakresie prywatności, wyrażasz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez Filharmonię Krakowską im. Karola Szymanowskiego do celów marketingowych, w szczególności na potrzeby wyświetlania reklam dopasowanych do Twoich zainteresowań i preferencji w serwisach Filharmonii Krakowskiej i w Internecie. Pamiętaj, że wyrażenie zgody jest dobrowolne, a wyrażoną zgodę możesz w każdej chwili cofnąć. dowiedz się więcej. Chcemy, aby korzystanie z naszego Serwisu było dla Ciebie komfortowe. W tym celu staramy się dopasować dostępne w Serwisie treści do Twoich zainteresowań i preferencji. Jest to możliwe dzięki przechowywaniu w Twojej przeglądarce plików cookies i im podobnych technologii. Informujemy, że poprzez dalsze korzystanie z tego Serwisu, bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki, wyrażasz zgodę na zapisywanie plików cookies i im podobnych technologii w Twoim urządzeniu końcowym oraz na korzystanie z informacji w nich zapisanych. Ustawienia w zakresie cookie możesz zawsze zmienić.Akceptuję