MUSICA-ARS AMANDA

Drogę do sukcesu swoich trzech uzdolnionych synów otworzył w latach 20. XIX wieku nestor rodu, Johann Strauss I. To m.in. jemu zawdzięczamy rozpowszechnienie i szaloną popularność walca na salonach i salach balowych nie tylko Austro-Węgier, ale całej Europy. Swoją karierę rozpoczynał w grającym właśnie wiedeńskie walce i popularne tańce niemieckie kwartecie smyczkowym Josepha Lannera, również wziętego kompozytora muzyki rozrywkowej. Zespół szybko zdobywał coraz większą popularność i przekształcił się w małą orkiestrę smyczkową. Orkiestra Lannera była tak rozchwytywana, że wkrótce powstały 2 składy, mogące występować równocześnie. Fala sukcesów zachęciła Straussa do założenia swojej własnej orkiestry. Lanner i Strauss z przyjaciół stali się rywalami. Stanowili dla siebie jedyną poważną konkurencję zarówno jako kompozytorzy jak i wykonawcy i dzielili między siebie królestwo wiedeńskiej muzyki rozrywkowej. W latach trzydziestych XIX wieku melomani wiedeńscy podzielili się wręcz na dwa zwalczające się obozy zwane Lannerianer oraz Straussianer. Ze swoją orkiestrą Johann Strauss I odbywał liczne, pełne sukcesów podróże koncertowe m.in. do Niemiec, Holandii, Belgii czy Wielkiej Brytanii. Z podróży do Francji przywiózł do rodzimej Austrii kadryla, który stał się hitem karnawału 1840 roku i nieodłącznym elementem każdego balu w Cesarstwie aż do końca stulecia.

Prowadzenie swojej orkiestry przekazał Johann Strauss swoim synom: Johannowi II i jego młodszym braciom – Josefowi i Eduardowi. Wszyscy trzej komponowali i w różnych okresach prowadzili słynną orkiestrę aż do jej rozwiązania przez najmłodszego z braci, Eduarda, w 1901 roku. I choć mogłoby się wydawać, że taki rodzinny interes to gotowy przepis na sukces, to ojciec trzech kompozytorów wcale nie był do tego przekonany, kiedy planował kariery swoich synów. Johann miał zostać bankierem, Josef wojskowym, a Eduard dyplomatą. Johann ojciec był surowym rodzicem i nie pozwalał dzieciom uczyć się muzyki. Za przyłapanie na grze na skrzypcach groziła sroga kara. Młodzi Straussowie mogli na spokojnie rozwijać swoje muzyczne talenty dopiero wtedy, gdy ojciec opuścił rodzinę. (.kiedy ojciec odszedł od rodziny do kochanki).

Dziś najbardziej znanym z całej rodziny Straussów jest nie nestor rodu a jego najstarszy syn – Johann Strauss II, który już za życia zwany był Królem Walca. Jako młodzieniec założył własną orkiestrę i mimo trudnych początków, związanych z ostrą konkurencją ze strony ojca, osiągał coraz większe sukcesy. Wkrótce popularnością przebił rodzica i stał się słynny w całej Europie, Rosji, a nawet w Stanach Zjednoczonych, gdzie po raz pierwszy wyjechał pod koniec lat 70. XIX w. Do jego najbardziej znanych dzieł należą walc Nad pięknym modrym Dunajem, walc Opowieści Lasku Wiedeńskiego, Trisch-Trasch Polka oraz operetki Zemsta Nietoperza i Baron Cygański.

Młodsi bracia Johanna byli nie mniej od niego utalentowani, jednak nie mieli takiej siły przebicia. Wspólcześni badacze podkreślają ogromny potencjał twórczy Josefa. Nawet sam Król Walca mówił o nim: „Pepi [tak nazywała Josefa rodzina – przyp. red.] jest najbardziej uzdolnionym z nas, ja jestem tylko najbardziej popularny”. W swoich utworach Josef posługiwał się bardziej skomplikowaną harmonią i wyrafinowaną melodyką. Jednak prawdopodobnie dlatego, że był wszechstronnie utalentowany (malował, pisał poezję, ale był też inżynierem i wynalazcą), nigdy nie traktował muzyki jako swojego głównego zajęcia. Swój walc op. 1 zatytułował Pierwszy i ostatni. Nie chciał zapewne więcej tworzyć, a jednak nazbierało się kolejnych utworów prawie 300. Najmłodszy z braci, Eduard również był bardzo płodnym kompozytorem. Na swoim koncie ma ponad 300 tańców, spośród których szczególnie wyróżniają się jego polki. Do historii przeszedł on jednak  głównie jako dyrygent.

Swoją nieśmiertelność rodzina Straussów zawdzięcza Clemensowi Kraussowi.To właśnie on w 1929 roku po raz pierwszy zadyrygował Wiedeńskimi Filharmonikami w czasie koncertu noworocznego, którego program wypełniły wyłącznie utwory rodziny Straussów. Od tamtej pory rzesze melomanów na całym świecie nie wyobrażają sobie Nowego Roku i karnawału bez Pięknego modrego Dunaju czy Marsza Radetzky’ego.

Barbara Kalicińska

Wojciech RODEK - gry na fortepianie uczył się od 8 roku życia w PSM I st. w Namysłowie i w PSM II st. we Wrocławiu u Jacka Gębskiego i Krystyny Puchały-Kajdasz. W latach 1998-2003 studiował dyrygenturę w klasie prof. Marka Pijarowskiego w Akademii Muzycznej we Wrocławiu, gdzie debiutował w 2000 roku z Orkiestrą Symfoniczną AM. Ukończył również Filologię Słowiańską na Uniwersytecie Wrocławskim oraz Instytut Języka Rosyjskiego im. Puszkina w Moskwie. Ma tytuł doktora sztuki. W 2005 roku wygrał konkurs na stanowisko asystenta Antoniego Wita w Filharmonii Narodowej w Warszawie, gdzie pracował w latach 2005-2007.
Dyrygował wszystkimi znaczącymi polskimi zespołami symfonicznymi, jak też zespołami kameralnymi „Capella Bydgostiensis”, „Capella Cracoviensis”, „Leopoldinum”. Stale współpracuje z kilkoma orkiestrami zagranicznymi, m.in. European Johann Strauss Orchestra . Z orkiestrą tą odbył na przełomie 2009/2010 tournee koncertowe po Chinach, a także wystąpił na koncercie sylwestrowym 2013, który odbył się w słynnej Wielkiej Hali Ludowej przy placu Tian'anmen w Pekinie.
Wojciech Rodek przygotowywał premiery oper i musicali m.in. dla Theatre Montansier w Wersalu , Teatru Muzycznego „Capitol” we Wrocławiu , festiwalu „Wratislavia Cantans” , Gliwickiego Teatru Muzycznego. W 2012 roku zadebiutował w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie. Od 2002 roku gości regularnie z zespołem „Opera Polska” w najważniejszych salach koncertowych Europy. Brał udział w renomowanych festiwalach; „Wratislavia Cantans”, „Xanten Sommerfestspiele” /Mozart „Czarodziejski flet” – inauguracja 2008/, „Sinfonia Varsovia swojemu miastu”, „Wirtuozi” we Lwowie /IX symfonia L. van Beethovena z Chórem i Orkiestrą Filharmonii Lwowskiej/, Międzynarodowy Festiwal im P. Czajkowskiego i N. von Meck w Winnicy.
Dyskografia Wojciecha Rodka zawiera nagrania muzyki symfonicznej, filmowej i rozrywkowej . Nagranie VII symfonii Angela Illaramendi zdobyło prestiżowe wyróżnienie hiszpańskiego czasopisma „Compact CD” jako najlepsze nagranie muzyki hiszpańskiej roku 2009. Nagranie to zostało wykorzystane w filmie „La Buena Nueva” w reżyserii Heleny Taberna i uzyskało nagrodę XIV Festiwalu Filmowego w Tuluzie za najlepszą ścieżkę dźwiękową.
Wojciech Rodek jest dyrektoem artystycznym Filharmonii Lubelskiej, kierownikiem muzycznym Gliwickiego Teatru Muzycznego, dyrygentem gościnnym Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy. Prowadzi klasę dyrygentury w Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Jest laureatem II nagrody na III Przeglądzie Dyrygentów im. Witolda Lutosławskiego w Białymstoku /2002/. W 2011 roku został wyróżniony Teatralną Nagrodą Muzyczną im. Jana Kiepury w kategorii: Najlepszy Dyrygent.