KONCERT ORATORYJNY

III Symfonia – „Symfonia pieśni żałosnych” Henryka Mikołaja Góreckiego (1933-2010), napisana w 1976 roku, jest 3-częściowym dziełem opiewającym ból matki po utracie dziecka. Kompozytor użył tu trzech różnych tekstów w języku polskim, powstałych w różnym czasie i rozmaitych okolicznościach, co nadaje Symfonii wymiar uniwersalny. Tekst części I – to fragment Lamentu świętokrzyskiego z XV stulecia, będący wyobrażeniem słów Matki Boskiej pod krzyżem. W części II Górecki przytoczył treść napisu, jaki na ścianie gestapowskiego więzienia pozostawiła 18-letnia Helena Błażusiakówna w 1944 roku. Są w nim słowa pociechy dla matki i modlitwa do Matki Boskiej o wsparcie. Część III wypełnia tekst pieśni ludowej z Opolszczyzny, pochodzący z lat Powstań Śląskich (1919-21), a będący lamentem matki nad poległym w walkach z Niemcami synem. III Symfonia stanowi wybitny przykład pełnego prostoty i bezpośredniości stylu Góreckiego, który znany był wcześniej jako reprezentant awangardy. Dlatego jej pierwsze wykonania spotkały się z niezrozumieniem i protestami. Dopiero dzięki nagraniu dokonanemu w 1992 przez Dawn Upshaw i London Sinfonietta pod dyrekcją Davida Zinmana III Symfonia Góreckiego osiągnęła niespotykany sukces i znalazła się na pierwszym miejscu list przebojów muzyki klasycznej w Wielkiej Brytanii i USA, a jej nagranie rozeszło się w ponad milionie egzemplarzy. Dziś zalicza się do klasycznych dzieł muzyki współczesnej.

Requiem Wolfganga Amadeusza Mozarta (1756-1791), zamówione anonimowo i w tajemniczych okolicznościach przez hrabiego Franza von Walsegga, który zamierzał wykonać je jako własne dzieło, nie zostało przez Mozarta nigdy dokończone. Po jego śmierci Konstancja Mozart powierzyła dokończenie dzieła Franzowi Süssmayrowi, który uzupełnił instrumentację i dopisał trzy ostatnie części. W tej postaci wykonuje się Requiem Mozarta do dziś. Należy ono do najpopularniejszych dzieł muzyki klasycznej. Z uwagi na czas i okoliczności powstania oraz uwarunkowania tradycji muzyki kościelnej, nie jest jednolite stylistycznie, ale indywidualny styl Mozarta zaciera te różnice. Składa się z szesnastu fragmentów, z których 6 przypada na opracowanie słów sekwencji Dies irae. Dla wielu kompozytorów podejmujących zamiar napisania Requiem stanowiło wzorzec i inspirację, toteż jego rola w światowej kulturze muzycznej jest bardzo wielka.

Maciej Negrey