KONCERT SYMFONICZNY

Gustav Mahler wypowiedział słowa, które weszły na trwałe do kanonu kultury muzycznej: symfonia znaczy dla mnie budowanie świata środkami wszelkich dostępnych technik. Można przenieść sens tej wypowiedzi na całą muzykę, która w dźwiękach kreuje świat człowieka – i to człowieka pełnego, który kocha, cierpi, szuka pocieszenia w naturze, a spełnienie znajduje we wspólnocie duchowej.   

„Gra” z Innymi...
Dymitr Szostakowicz komponował swój I Koncert skrzypcowy a-moll w latach 1947-1948:  cenzura zablokowała prawykonanie utworu do 29 października roku 1955. Partię solową wykonał Dawid Ojstrach, któremu dzieło jest dedykowane, orkiestrą Filharmonii Leningradzkiej dyrygował Jewgienij Mrawinski. W muzyce Koncertu usłyszeć można „głosy” innych kompozytorów (w postaci aluzji, reminiscencji czy cytatów) i samego Szostakowicza. I tak, część pierwsza, nastrojowy Nokturn, stała się hołdem dla Edwarda Elgara i jego Koncertu wiolonczelowego. W części drugiej, groteskowym Scherzu, Szostakowicz złożył dźwiękami podpis: D-S-C-H (tak sygnował wiele utworów), a w części trzeciej, Passacaglia, zacytował swoją VII Symfonię „Leningradzką”, zderzając ją z motywem losu z V Symfonii Ludwiga van Beethovena. W części finałowej, Burlesce, przywołał z kolei Pietruszkę swego ziomka Igora Strawińskiego.

Sztuka metafory
I Symfonia D-dur Gustava Mahlera, komponowana w latach 1884-1888, miała swoją premierę w Budapeszcie, 20 listopada 1889 roku. Przy drugim wykonaniu w Hamburgu, w 1893 roku, otrzymała tytuł Tytan, wskazujący na źródło inspiracji powieścią (1800-1803) Jean Paula, jednego z prekursorów romantyzmu w literaturze niemieckiej. Tytułowy bohater to genialna jednostka, zatracając się w swym bycie. Mahler uważał, iż każda muzyka jest w pewnym sensie programowa, gdyż przedstawia idee poetyckie. Symfonia była kilkakrotnie rewidowana – z jej finalnej redakcji kompozytor jednak usunął pierwotny literacki komentarz. W części trzeciej czteroczęściowego cyklu kompozytor buduje marsz żałobny na kanwie popularnej piosenki Panie Janie (podanej tu w postaci minorowej). Mahler, jako przedstawiciel secesji w muzyce, mawiał znacząco, że interesuje go kontrapunkt – tworzenie muzyki z linii-melodii, błądzącej i finezyjnej, jak na obrazach Gustava Klimta. Jego muzykę interpretowano jako sztukę metafory, choć przez długie lata uchodziła za symbol kiczu: nie rozumiano jej głębokiego przesłania. A miała uleczyć, poprzez miłość, świat, którego obraz załamał się na przełomie XIX i XX stulecia. 

Małgorzata Janicka-Słysz

 

Esther YOO

Czy świat jest już gotowy na kolejną wybitną skrzypaczkę? Tak, jeśli tą skrzypaczką jest Esther Yoo - pisał „The Telegraph” po koncercie Yoo z The Philharmonia Orchestra w marcu 2016 roku. Skrzypaczka po raz pierwszy zaistniała na scenie międzynarodowej w 2010 roku, kiedy w wieku 16 lat została najmłodszą zwyciężczynią X Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Sibeliusa. W 2012 roku amerykańsko-koreańska skrzypaczka została także jedną z najmłodszych laureatek Międzynarodowego Konkursu Muzycznego Królowej Elżbiety Belgijskiej. Od roku 2014 Esther znajduje się na prestiżowej liście Artystów Nowej Generacji rozgłośni BBC.

W sezonie 2016/17, po swoim pierwszym występie na BBC Proms (z BBC Phiharmonic pod batutą Alpesha Chuahana), solista zadebiutowała z Minnesota Orchestra (dyr. Osmo Vänskä), Charlotte Symphony (dyr. Christopher Warre-Green) i Toronto Symphony Orchestra (dyr. Karina Canellakis). W tym sezonie występuje też w Filharmonii im. K. Szymanowskiego w Krakowie (dyr. Charles Olivieri-Munroe) i w Niemczech oraz Koeri z Deutsche Radio Philharmonie Saarbrücken Kaiserslautern (dyr. Shi Yeon Sung). Ponadto solistkę można usłyszeć w w programach kameralnych (z pianistą Robertem Koenigiem w New York’s Lincoln Center w USA ) oraz w w recitalach w Wielkiej Brytanii i Hiszpanii.

W ostatnim sezonie Esther wydała swój debiutancki album dla Deutsche Grammophon z koncertami skrzypcowymi Sibeliusa i Głazunowa , nagranymi z towarzyszeniem Philharmonia Orchestra pod dyrekcją Władimira Aszkenaziego. Solistka koncertowała również z tym zespołem w London’s Royal Festival Hall i Filharmonii Kansai (Japonia). Zadebiutowała także z Royal Liverpool Philharmonic (dyr. Andrew Davis), Narodową Orkiestrą Symfoniczną RTÉ (dyr. Alan Buribayev), Islandzką Orkiestrą Symfoniczną (dyr. Osmo Vänskä), KBS Symphony (Yoel Levi) i Orkiestrą Narodową z Lille (dyr. Michał Nesterowicz). Skrzypaczka została też ponownie zaproszona do Ameryki Południowej na występ z Orquesta Sinfónica Nacional de Colombia i Filarmonica de Jalisco - po jej sukcesie z Philharmonia Orchestra i Aszkenazim w sezonie 2015/16.
Ostatnie koncerty kameralne z udziałem Esther obejmują debiut w Wigmore Hall (2016) i dwa nagrane przez BBC występy z Z.E.N. Trio, składającego się z Artystów Nowej Generacji Nareka Hakhanazaryana i Zhang Zuo. Skrzypaczka pojawiła się także na Międzynarodowym Festiwalu Muzycznym w Seulu, grając Podwójny koncert J.S. Bacha z Maximem Vengerovem, na Festiwalu w Gandawie (Belgia), Festival de Fénétrange, Festival du Château de Chambord (Francja) oraz na Międzynarodowym Festiwalu Praga Dvořáka.

Urodzona w Stanach Zjednoczonych, Esther dorastała w Europie, gdzie zaczęła naukę gry na skrzypcach w wieku 4 lat. Na scenie zadebiutowała jako ośmiolatka. W 2006 roku otrzymała pierwszą nagrodę w kategorii juniorów na Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. H. Wieniawskiego oraz Nagrodę Unii Europejskiej dla młodych muzyków. Obecnie Esther jest studentką Any Czumaczenko w monachijskiej Hochschule für Musik und Theater oraz Augustina Dumay w Kaplicy Muzycznej Królowej Elżbiety w Brukseli. Poprzednio pracowała pod kierunkiem Zakhara Brona, Leonida Kerbela i Berenta Korfkera.

Esther gra na skrzypcach Stradivariusa „Książę Oboleński” z 1704 roku, użyczonym jej hojnie przez prywatnego kolekcjonera.


Charles OLIVIERI-MUNROE - począwszy od sezonu 2015/2016 Dyrektor Artystyczny i Główny Dyrygent Filharmonii Krakowskiej. Jednocześnie od 2011 roku piastuje stanowisko Pierwszego Dyrygenta Orkiestry Filharmonicznej Południowej Westfalii. Od 1997 roku Maestro jest także Dyrygentem Honorowym Orkiestry Filharmonii Północnoczeskiej w Teplicach, a od 2005 roku pozostaje dyrygentem gościnnym Orkiestry Festiwalu w Round Top (Teksas).
W poprzednich latach Charles Olivieri-Munroe pełnił funkcję Głównego Dyrygenta podczas Colorado Crested Butte Festival i Dyrektora Artystycznego niemieckiej Inter-Regionales Symfonie Orchester (2008), w latach 2001-2004 był Głównym Dyrygentem Słowackiej Radiowej Orkiestry Symfonicznej, a w okresie od 1993 do 1995 roku obejmował stanowisko asystenta dyrygenta Karlsbad Symphony Orchestra.

Maestro jest znany ze swojego talentu i charyzmy, międzynarodowa prasa docenia go za nowatorskie interpretacje słowiańskiego repertuaru i za wrażliwość na czystość brzmienia orkiestry. Dyrygent występował na pięciu kontynentach z najlepszymi światowymi zespołami, w tym z Izraelską Orkiestrą Filharmoniczną, Orkiestrą Filharmonii Czeskiej, Orkiestrą Symfoniczną Montrealu, Berlińską Orkiestrą Symfoniczną, Orkiestrą Filharmonii w Sankt Petersburgu, Duńską Radiową Orkiestrą Symfoniczną, Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Narodowej w Warszawie, Królewską Orkiestrą w Brukseli, orkiestrami symfonicznymi w Budapeszcie, Toronto, Oregonie, Nowym Jorku, Sydney, Amsterdamie, Frankfurcie, Atenach, Istambule, Lizbonie, Tokio, Seulu i Santiago (Chile).
W 2001 roku dyrygent zadebiutował w operze, dyrygując Falstaffem Giuseppe Verdiego na scenie Opery Komicznej w Berlinie. Od tego czasu dyrygował Don Giovannim Wolfganga Amadeusza Mozarta w Mediolanie, Aidą Verdiego w Teatro Fenice w Wenecji na festiwalu Lago di Como, występował też w Praskiej Operze Narodowej i Praskiej Operze Państwowej. W 2010 roku objął kierownictwo muzyczne nad spektaklem Żywot rozpustnika Igora Strawińskiego, wystawianym przez Warszawską Operę Kameralną. W lutym 2014 roku poprowadził w Teatrze Antonina Dvořáka znakomicie przyjęte przez krytykę wykonanie Genowefy Roberta Schumanna.

Urodzony na Malcie, dorastał w Toronto, gdzie studiował fortepian u znakomitego pedagoga, Borisa Berlina, w Królewskim Konserwatorium Muzycznym i na Uniwersytecie w Toronto. Trzykrotnie został laureatem stypendium rządowego w Ontario, które pozwoliło mu wyjechać na studia dyrygenckie do Akademii Muzycznej im. L. Janáčka w Brnie, gdzie uczył się pod kierunkiem Otakara Trhlika. Pracował również pod okiem Jiri Belohlavka i odbył dwa kursy wakacyjne w L’Accademia Musicale Chigiana w Sienie, gdzie miał okazję współpracować z takimi profesorami jak Ilia Musin i Yuri Temirkanov. W 1997 roku Charles Olivieri-Munroe odebrał grant w wysokości 20 tysięcy dolarów od Rady Sztuki Kanady. Jego kariera dyrygencka została rozpoczęta przez pasmo zwycięstw w międzynarodowych konkursach, na czele z pierwszą nagrodą na Międzynarodowym Festiwalu Muzycznym Praska Wiosna w 2000 roku, gdzie otrzymał także nagrodę wytwórni Supraphon Records, jak również nagrody Miasta Praga i Czeskiego Radia.

W 2013 roku dyrygent odebrał nagrodę Asian Pacific Brand Foundatuion, której laureatami byli przed nim m. in. Hillary Clinton, Nelson Mandela, Steve Jobs, Michael Schumacher i Mark Zuckerberg.
Charles Olivieri-Munroe nagrywa dla takich wytwórni jak SONY, RCA, Red Seal, NAXOS, SMS Classical i Naïve Records.