KONCERT SYMFONICZNY

Serhiy SALOV
Aranżacja Święta wiosny Strawińskiego na fortepian solo sprawiła, że „Gramophone” napisał entuzjastycznie: „Serhiy Salov uczynił arcydzieło Strawińskiego swoim własnym.” Magazyn ten chwalił muzyka za jego „błyskotliwą technikę, precyzyjne równoważenie akordów oraz wyjątkową ekspresję figuracji”, a także za jego „doskonałe wyczucie niuansów.”

Swój pierwszy publiczny koncert Serhiy Salov wykonał w wieku jedenastu lat, by rok później wystąpić z pierwszym solowym recitalem.  W 1994 roku, w wieku 15 lat rozpoczął naukę w Hochschule für Musik Freiburg. Studia w klasie fortepianu ukończył otrzymując dyplom z wyróżnieniem (Premier Prix) w Guildhall School of Music and Drama.

W 2004 roku został zwycięzcą Międzynarodowego Konkursu Muzycznego w Montrealu. Wśród innych zdobytych przez artystę wyróżnień znalazły się także: pierwsze nagrody na Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym w Dudley (2000) oraz w Épinal (2004), drugie nagrody w Konkusie Giny Bachauer (2010) oraz w Światowym Konkursie Pianistycznym w Cincinnati (2012) oraz trzecie nagrody w konkursach im. Long-Thibaud (2001), w Hamamatsu (2003) oraz w konkursie Top of the World w Tromsö (2009). W maju 2014 roku Serhiy Salov zdobył Prix d’improvisation Richard Lupien, przyznaną po raz pierwszy w ramach Międzynarodowego Konkursu Muzycznego w Montrealu.

Pianista koncentruje się ostatnio szczególnie na utworach muzyki współczesnej. Jego repertuar koncertowy obejmuje ponadto wielkie dzieła mniej znanych kompozytorów rosyjskich z dziewiętnastego i dwudziestego wieku. Chętnie angażuje się w wykonania muzyki kameralnej, a wśród jego partnerów scenicznych znajduje się m.in. St. Lawrence String Quartet. Jako solista występował w Belgii, Kanadzie, Francji, Niemczech, we Włoszech, Japonii, Wielkiej Brytanii i na Ukrainie wraz z Berliner Symphoniker, Hallé Orchestra, Montréal Symphony Orchestra, Orchestre National de Radio France, Philharmonia Orchestra, Royal Liverpool Philharmonic, Royal Philharmonic Orchestra, Salt Lake City Symphony oraz Tokyo Symphony, pod batutą takich dyrygentów jak Lawrence Foster, Jacques Lacombe, Yannick Nézet-Séguin, Kent Nagano czy Leonard Slatkin.

Solowa aranżacja Święta wiosny to jeden z przykładów autorskich transkrypcji Serhiya Salova dużych form na fortepian. Transkrypcjom poddane zostaly także Pietruszka Strawińskiego, Fêtes z Nokturnów Debussy’ego, Koncert d-moll na dwa fortepiany i orkiestrę Poulenca, jak również sceny z wagnerowskich oper Walkiria, Zygfryd i Zmierzch bogów.

Święto wiosny zarejestrowane zostało na płycie CD wraz z nagraniem premierowego wykonania Huculskich Akwareli ukraińskiego kompozytora Ihora Shamo (1925–1982). Album ten ukazał się w 2010 roku nakładem wytwórni Analekta. Wcześniejszy album Salova, zatytułowany Shostakovich's Circle, prezentuje rzadko wykonywane koncerty na fortepian Germana Galynina i Galiny Ustvolskaya. Oba te wydawnictwa zostały wyróżnione nagrodą Prix Opus za „najlepsze nagranie muzyki klasycznej roku”, przyznawaną przez Conseil Québécois de la Musique.
W bieżącym sezonie artystycznym Serhiy Salov wystąpi pod batutą Daniela Raiskina na scenie Filharmonii Łódzkiej im. Artura Rubinsteina. Wystąpi też z towarzyszeniem zespołu Philharmonia Orchestra pod dyrekcją Martyn Brabbins w Bedford Corn Exchange. Kolejne koncerty zaplanowane w sezonie 2014/2015 zawiodą go na scenę New Jersey Symphony Orchestra oraz do Chin, gdzie wystąpi z ośmioma recitalami w różnych salach koncertowych.

Romantyczne wędrówki i pejzaże  

Mendelssohn i jego duchowy pejzaż Północy
Będąc w roku 1829 w Anglii, dwudziestoletni Felix Mendelssohn wraz z kamratem Karlem Klingemannem – poetą i sekretarzem hanowerskiego poselstwa – opuszcza gwarny Londyn i  udaje się na tajemniczą północ. Zauroczony szkockim pejzażem odnotowuje, że wszystko wokół niego – spowite oparami i mgłą – wygląda potężnie i surowo. Romantyczną  i kolorystyczną wyobraźnię kompozytora konstruktywnie poruszył rozległy elegijny północny pejzaż. I wydał owoce: uwerturę koncertową Hebrydy oraz Symfonię szkocką.

●    W Hebrydach op. 26 znajdziemy wiele elementów pre-impresjonistycznych. Źródło inspiracji to pieczara na wyspie Staffa, znajdująca się w archipelagu Hebrydy, a zwana Grotą Fingala. Podczas nocnego sztormu Mendelssohn wszedł do morskiej jaskini, będącej turystyczną atrakcją, gdzie mógł  podziwiać bazaltowe filary.
Muzyka utworu rozwija się na bazie dwóch tematów: pierwszy ukazuje liryzm i urok pieczary, drugi – „akwatyczny” – jest reprezentacją morza, kłębiących się dramatycznie fal, żywiołu wody. 

●     III Symfonia a-moll „Szkocka” op. 56 ukończona została w Berlinie, w styczniu 1842 roku. W jej muzyce można „zobaczyć uszami” pejzaż Północy: mroczne lasy, nieprzebrane wrzosowiska i nastrój znany z pieśni Osjana. Na ton ciemnej Północy nastraja już wstęp, Andante con moto.  Oba tematy leżące u podstaw narracji części głównej, Allegro un poco agitato, służą podkreśleniu emocji melancholijnych. W drugiej części Symfonii, scherzu (Vivace non troppo), można wysłyszeć brzmienie narodowego szkockiego instrumentu – dud. Jej tok wypełniają ulubione przez Mendelssohna drobne figury dźwiękowe, zwane Elfenromantik. W lirycznym centrum Symfonii, Adagio, muzyka zyskuje rysy romantycznej pieśni bez słów, której temat główny poddają swym śpiewem skrzypce. Fabuła finału prowadzi od Allegro vivacissimo w ciemnym minore do hymnicznego Allegro maestoso assai w jasnym maggiore.

Saint-Saëns i jego stylistyczne wędrówki   

Zaczyna się jak Bach, a kończy jak… Offenbach – tak o II Koncercie fortepianowym g-moll op. 22 Saint-Saënsa miał powiedzieć Zygmunt Stojowski, wskazując tym samym na stylistyczną niejednolitość muzyki. Może właśnie w owej niejednorodności  kryje się tajemnica popularności tego dzieła? Koncert skomponowany został w roku 1868 i dedykowany Madame A. de Villers née de Haber. Powstawał bardzo szybko: w ciągu trzech tygodni. Ujęty został w formę tradycyjnej trzyczęściowej architektoniki, ale kompozytor pozmieniał w niej akcenty i tempa. Część pierwszą – Andante sostenuto – rozpoczyna fortepian solo, „pokazując się” w fantazji w stylu Bacha. Po tym quasi-improwizowanym początku rozpoczyna się narracja bazująca na dramatycznych „zderzeniach” solisty z tutti orkiestry. W miejsce tradycyjnego Adagio, na drugim miejscu w cyklu Saint-Saëns usytuował Allegro scherzando. Lekki i zabawny styl muzyki tej części odsyła do dobrze znanego Karnawału zwierząt, skomponowanego jednak później, bo w roku 1886. Wyobraźnia podpowiadała już twórcy niektóre kolorystyczne, fakturalne i brzmieniowe rozwiązania, utrwalone w „fantazji zoologicznej”. Część trzecia – Presto (z powrotem w wyjściowej tonacji g-moll) – ma postać ognistej taranteli, ujętej wszak w ryzy sprawdzonej przez klasyków formy sonatowej.    

Małgorzata Janicka-Słysz