KONCERT SYMFONICZNY

LUKAS GENIUŠAS jest zdobywcą II nagrody XVI Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego w Warszawie w 2010 roku oraz nagrody specjalnej Towarzystwa im. Fryderyka Chopina za najlepsze wykonanie poloneza w II etapie. W 2015 roku zdobył II nagrodę na Konkursie Piotra Czajkowskiego w Moskwie, potwierdzając tym samym swoją przynależnosci do światowej elity pianistycznej.
Lukas występował z wieloma orkiestrami symfonicznymi, m. in. w Hamburgu i Duisburgu w Niemczech, BBC Scottish Symphony, Kremeratą Baltica, NOSPRem w Katowicach, Filharmonią Narodową i współpracował z wybitnymi dyrygentami, takimi jak Gidon Kremer, Andrey Boreyko, Saulius Sondeckis, Dmitrij Sitkovetsky, Antoni Wit, Roman Kofman, Michaił Pletniow, Dmitrij Liss, Juozas Domarkas, Modestas Pitrenas i Valery Gergiev. Pianista koncertował we Francji, Włoszech, Hiszpanii, Austrii, Polsce, Litwie, Danii, Japonii, Korei Południowej, Brazylii, USA, Niemczech i w Chinach.  
Urodził się 1 lipca 1990 roku w Moskwie w rodzinie z wielkimi tradycjami muzycznymi. Rozpoczął naukę gry na fortepianie w wieku 5 lat. Jego babcia, Wiera Gornostajewa, wybitny pedagog i profesor w Konserwatorium Czajkowskiego w Moskwie, była jego pierwszym i ostatnim nauczycielem i mentorem.
Przed 12. rokiem życia Lukas bierze udział w międzynarodowych konkursach i festiwalach, w tym Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym Fryderyka Chopina Dla Młodzieży 2004 w Moskwie (II nagroda), Młodzieżowym Konkursie Pianistycznym Giny Bachauer w Salt Lake City 2005 (II nagroda), Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym w Szkocji 2007 ( II nagroda); VII Młodzieżowym Konkursie w Rosji 2008 (złoty medal); III Konkursie Pianistycznym w San Marino (II nagroda), Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym "Musica della Val Tidone" w Pianello, Włochy, 2009 (I nagroda), Międzynarodowym Konkursie Giny Bachauer w Salt Lake City 2010 (I nagroda). W 2012 roku wygrał prestiżowy niemiecki konkurs Piano Award we Frankfurcie.
Pianista występował na festiwalach chopinowskich w Dusznikach Zdroju i Antoninie, Rheingau, Ruhr, La Roqie d'Antheron i Lockenhaus.
1 marca 2012 roku, w rocznicę dnia urodzin Fryderyka Chopina, pianista zaprezentował po raz pierwszy w historii Filharmonii Narodowej w Warszawie wszystkie trzy sonaty kompozytora z bezpośrednią transmisją radiową w Programie II Polskiego Radia. Wykonywał również wszystkie etiudy Chopina podczas jednego wieczoru w wielu salach koncertowych Europy..
Sezon 2014/15 obejmuje koncerty z Trondheim Symphony Orchestra, Brandenburgisches Staatsorchester we Frankfurcie  oraz koncert z Rosyjską Narodową Orkiestrą pd. Michaiła Pletniowa w Filharmonii Narodowej w Warszawie w ramach Festiwalu «Chopin i Jego Europa». Panista wystąpił też w paryskim Luwrze oraz londyńskim Wigmore Hall.
Lukas Geniušas posiada bogaty repertuar, sięgający od baroku po dzieła współczesnych kompozytorów. Mimo młodego wieku, może pochwalić się repertuarem obejmującym 10 programów solowych i 16 koncertów fortepianowych. Wykonuje m. in. 24 etiudy Chopina, Hammerklavier Beethovena, I Sonatę Brahmsa, Sonatę h-moll Liszta oraz "Ludus Tonalis" Hindemitha. Lukas jest zapalonym wykonawcą muzyki kameralnej: grywa w duetach, triach, kwintetach. Jest otwarty na nowe dzieła kompozytorów współczesnych. W bieżącym roku wykona koncert fortepianowy Witolda Lutosławskiego w czterech rosyjskich filharmoniach.
Wydał już 6 płyt kompaktowych dla różnych wytwórni płytowych.
 

MODESTAS PITRĖNAS jest jednym z najwyżej cenionych dyrygentów litewskich młodego pokolenia. Studiował dyrygenturę chóralną, operową i symfoniczną w Litewskiej Akademii Muzyki i Teatru w Wilnie, w klasach Lionginasa Abariusa i Juozasa Domarkasa. W latach 1995-1996 doskonalił swe umiejętności na słynnym Uniwersytecie Mozarteum w Salzburgu, w klasach profesorów Waltera Hagena-Grolla i Karla Kampera. Później brał też udział w seminariach i kursach mistrzowskich Esa-Pekki Salonena, Jormy Panuli, Helmutha Rillinga i innych znanych dyrygentów.
Modestas Pitrėnas zdobył bogate i cenne doświadczenie pracując z różnymi zespołami muzycznymi. Gdy miał 16 lat, w 1990 roku, założył chór "Psalmos", którym kierował do 2000 roku. Chór wystepował w Europie i w Stanach Zjednoczonych Ameryki, zdobywając wiele nagród na międzynarodowych konkursach i festiwalach chóralnych. Sam Pitrėnas otrzymał kilka najwyższych nagród na krajowych i międzynarodowych konkursach dyrygentów chóralnych, a w 2003 roku w Katowicach, w VII Międzynarodowym Konkursie Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga, jako pierwszy dyrygent z Litwy zdobył I miejsce i złoty medal. Ten sukces stworzył mu wyjątkowe możliwości zaprezentowania swoich talentów we współpracy z orkiestrami symfonicznymi z różnych regionów Polski (ze Śląska, Sudetów, Pomorza i z Krakowa). Dyrygent koncertował także z orkiestrami innych krajów – Państwowej Filharmonii w Krasnojarsku, z Łotewską Narodową Orkiestrą Symfoniczną oraz z orkiestrami symfonicznymi filharmonii w Lipawie i w Brnie.
W działalności Modestasa Pitrėnasa poczesne miejsce zajmuje kierowanie wielostylistycznymi i wielogatunkowymi projektami, które łączą muzykę klasyczną i współczesną. Warto tu wspomnieć o musicalach i projektach rocka symfonicznego, a także o niemal 50 symfonicznych aranżacjach klasyki muzyki rockowej i pop.
W latach 2000-2004 Pitrėnas wykładał w wileńskim Seminarium Duchownym św. Józefa i kierował chórem kleryków seminarium; wydał też śpiewnik liturgiczny tej wspólnoty. W latach 2001-2007 był kierownikiem artystycznym i dyrygentem orkiestry symfonicznej Szkoły Muzycznej im. Balysa Dvarionasa w Wilnie. Od 2003 roku wykłada w Katedrze Dyrygentury w Litewskiej Akademii Muzycznej i Teatralnej.
W styczniu 2006 roku Modestas Pitrėnas wygrał konkurs na stanowisko pierwszego dyrygenta Kowieńskiej Orkiestry Symfonicznej (kadencja trwała do 2011 r.), z którą w ciągu ostatnich sześciu lat przygotował ponad 60 bogatych programów koncertowych. W 2006 roku zaproponowano mu przygotowanie dla Litewskiego Narodowego Teatru Opery i Baletu premiery opery Salome Richarda Straussa oraz opery dla dzieci Mały książę Racheli Portman. W tym samym roku dyrygował baletami Czerwona Giselle i Grek Zorba, operą Petera Eötvösa Miłość i inne demony oraz Walkirią Wagnera. W 2008 roku był kierownikiem muzycznym i dyrygentem przedstawienia opery Donizettiego Napój miłosny.
W 2009 roku Pitrėnas objął obowiązki naczelnego dyrygenta Łotewskiej Opery Narodowej, gdzie wystawił Wertera Masseneta, Tryptyk Pucciniego i Cyrulika sewilskiego Rossiniego. Wiosną 2010 roku w Teatrze Wielkim w Warszawie kierował premierą wieczoru baletowego Let‘s dance Bach.  W grudniu 2010 roku maestro debiutował w operze w Kolonii, przygotowując premierę Zaczarowanego fletu Mozarta. W 2011 roku dyrygował Tryptykiem Pucciniego w Detsche Oper am Rhein w Düsseldorfie, w operze w St. Gallen (Szwajcaria) – Cyrulikiem sewilskim Rossiniego, w Teatrze Wielkim w Warszawie – Carmen Bizeta. Od jesieni 2015 roku Modestas Pitrėnas będzie naczelnym dyrygentem i kierownikiem artystycznym Litewskiej Narodowej Orkiestry Symfonicznej.
Dyrygowana przez niego w Łotewskiej Operze Narodowej opera Wagnera Rienzi była mocnym akcentem ceremonii inauguracji w Rydze programu Europejskiej Stolicy Kultury 2014 roku. Ukoronowaniem programu Ryga – Europejska Stolica Kultury była premiera światowa (5 grudnia 2014 r.) opery łotewskiego kompozytora Artursa Maskatsa Valentīna (libretto Liāne Langs i A. Maskats, reżyseria Viesturs Kairišs). Spektakl operowy pokazano także w ramach imprez towarzyszących przewodnictwu Łotwy w Radzie Unii Europejskiej (Opera Niemiecka w Berlinie, maj 2015 r.).
Modestas Pitrėnas nagrał ponad 15 płyt kompaktowych z muzyką chóralną i symfoniczną. Za promowanie imienia Litwy w świecie oraz za działalność artystyczną w kraju otrzymał dyplomy dziękczynne od prezydentów Algirdasa Brazauskasa i Valdasa Adamkusa oraz od ministerstw. W 2010 roku otrzymał Nagrodę Muzyczną Łotwy za szczególne osiągnięcia arytystyczne w Łotewskiej Operze Narodowej. W 2011 roku Prezydent Łotwy Valdis Zatlers za zasługi dla Łotwy uhonorował go odznaczeniem Krzyż Uznania. W 2012 roku otrzymał litewską Narodową Nagrodę w Dziedzinie Kultury i Sztuki.
 

Muzyka jako wspólnota dusz. W kręgu przyjaźni i fascynacji  

Eugeniusz Morawski-Dąbrowa i Mikalojus Konstantinas Čiurlionis byli przyjaciółmi: łączyła ich wspólnota dusz – pasja nie tylko do muzyki, ale i do malarstwa. Poemat symfoniczny Nevermore Morawskiego zrodził się w roku 1911, w hołdzie zmarłemu Čiurlionisowi. Do prawykonania doszło jednak dopiero 24 maja 1924 roku w Warszawie: filharmoników warszawskich prowadził Grzegorz Fitelberg. Rękopis partytury spłonął w Powstaniu Warszawskim, ale zachowały się głosy instrumentów i w roku 1959 Tomasz Kiesewetter odtworzył partyturę. Kruk (1844) Edgara Allana Poego, na którego kanwie powstał ten poemat, opowiada historię mężczyzny pogrążonego w żałobie po stracie ukochanej Lenory. Bohatera odwiedza kruk, powtarzając proroczy refren: nevermore! ('nigdy już!) i odziera go z jakiejkolwiek nadziei. Ekspresjonistyczna muzyka Morawskiego świetnie wpisuje się i opisuje ów nastrój grozy kreowany przez mistrza metafory i makabreski, jakim był Poe.   

W lesie Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa to pierwszy litewski poemat symfoniczny, pisany w latach 1900-1901 w Warszawie z myślą o konkursie kompozytorskim i dedykowany właśnie Morawskiemu. Jury przyznało Čiurlionisowi prestiżową „recenzję honorową”. Można określić tę kompozycję mianem dramatu psychologicznego czy wewnętrznego: muzyka przyjmuje postać lirycznego pejzażu duchowych przeżyć artysty. W liście do Morawskiego Čiurlionis pisał o obrazowaniu dźwiękami m.in. jasnego szumu litewskich sosen.


Vytautas Barkauskas (rocznik 1931) był jednym z pierwszych w kulturze litewskiej, który stosował takie awangardowe techniki czy procedury komponowania jak serializm i aleatoryzm. Inspirację czerpał m.in. z muzyki Witolda Lutosławskiego czy Krzysztofa Pendereckiego –  dla kompozytorów litewskich z jego pokolenia muzyka polska była oknem na świat kultury nowej zza żelaznej kurtyny. Konzertstück na orkiestrę symfoniczną nr 2 op. 103 z roku 1994 dedykowany został dyrygentowi Litewskiej Narodowej Orkiestry Symfonicznej – Juozasowi  Domarkasowi, propagatorowi muzyki nowej. Za rozwój kontaktów kulturalnych między Litwą a Polską Domarkas odznaczony został w 2006 roku przez prezydenta RP, Lecha Kaczyńskiego, Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Barkauskas przyznaje, że stale poszukuje nowych rozwiązań i pragnie czynić swoją muzykę ekspresyjną  i instrumentalnie efektowną.

Edvard Grieg podjął tradycję Roberta Schumanna – to z fascynacji koncertem Schumannowskim zrodził się jego Koncert fortepianowy a-moll op. 16. Pisany w czasie wakacji spędzanych w Danii w roku 1868, przynosi wiele oryginalnych, odważnych i finezyjnych rozwiązań kolorystycznych czy fakturalnych. Bogactwo melodyczne tego utworu ma swoje źródła także w norweskich ludowych tańcach i pieśniach.

Małgorzata Janicka-Słysz