telefon:
506 625 430
czynna
7.01 – 10–14, 15–19, 8.01 - 11:30–15:30, 17–18, 9.01 - 9:30–13:30, 17–18
tel/fax:
od poniedziałku do piątku w godzinach 9 - 16, tel. 504 856 500, 12 619 87 22
e-mail:
KONCERT KAMERALNY
powiększ
wykonawcy:
Dni Muzyki Litewskiej
Jesienne preludia
Petras Geniušas – fortepian
Kwartet Čiurlionisa
repertuar:
Mikalojus Konstantinas Čiurlionis:
Kwartet c-moll VL 83
Dainelė op. 11 nr 2 VL 199
Preludium Des-dur op. 7 nr 2 VL 187
Preludium a-moll op. 11 nr 1 VL 230
Preludium a-moll op. 7 nr 4 VL 188
Preludium h-moll op. 20 nr 3 VL 269
Faustas Laténas - II Kwartet smyczkowy In Loving Memory
Antonín Dvořák – II Kwintet fortepianowy op. 81
Litwa muzyczna obecna jest w Krakowie. W historię związków wpisało się dziesięć polsko-litewskich konferencji muzykologicznych – organizowanych na przemian w Sekcji Muzykologów Związku Kompozytorów Litwy w Wilnie i w Akademii Muzycznej w Krakowie; jedna – poświęcona polsko-litewskiemu rodzeństwu Bacewiczów-Bacevičiusów – w Akademii Muzycznej w Łodzi. Ich spiritus movens jest Krzysztof Droba, teoretyk muzyki, wykładowca Akademii Muzycznej w Krakowie, Kawaler Orderu Wielkiego Księcia Giedymina. To na festiwalu „Młodzi Muzycy Młodemu Miastu” w Stalowej Woli, organizowanym przez niego w latach 1975-1980, Vytautas Landsbergis (nie tylko polityk, ale także muzykolog) grał utwory Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa (Landsbergis jest autorem monografii kompozytora). Warto zaznaczyć, że to właśnie w Krakowie ukazała się pierwsza praca o współczesnej muzyce litewskiej: W kręgu muzyki litewskiej. Rozprawy, szkice i materiały pod redakcją Krzysztofa Droby (Akademia Muzyczna w Krakowie, 1997).
Malowanie dźwiękami
W ciągu swojego krótkiego życia Mikalojus Konstantinas Čiurlionis (1875-1911), kompozytor-malarz, pierwszy twórca artystycznej muzyki litewskiej, skomponował około dwieście utworów fortepianowych – i to one stanowią dominantę jego twórczości. Preludia na fortepian (kompozytor oznaczał je liczbami), powstawały na każdym etapie jego życia, dlatego świetnie ukazują zmiany, jakie dokonywały się w obrębie stylu Čiurlionisa. Punktem wyjścia jest dla niego estetyka romantyzmu i umiłowany przezeń Chopin, punktem dojścia – konstruowanie melodii w postaci uszeregowań – serii 4-, 6-, 7- czy 9-dźwiękowych. Niektóre konstrukcje muzyczne mają postać matematycznie zakomponowanych palindromów, ale zawsze są one w służbie określonego wyrazowo nastroju.
Z kolei Kwartet smyczkowy c-moll (1901-1902) pisany był podczas studiów Čiurlionisa u Carla Reinecke w Konwersatorium w Lipsku i tam też wykonany po raz pierwszy. Zachowały się trzy z czteroczęściowego cyklu: Allegro moderato, Andante (pastorale) i Menuetto grazioso. Kompozytor chciał przede wszystkim sprostać regułom gatunku kwartetu, utrwalonego w tradycji i wspartego na idei konwersacji instrumentów, współtworzących spójną całość – jeden czterogłosowy organizm.
W nurcie nowego romantyzmu
W muzyce litewskiej Faustas Laténas (rocznik 1956) reprezentuje pokolenie tzw. „nowych romantyków”. II Kwartet smyczkowy „In Loving Memory” z roku 1986 odnosi symbolicznie do historii Żydów litewskich (Laténas wykorzystał tu swoją muzykę pisaną dla teatru) i przyjaciół kompozytora, którzy musieli z Litwy emigrować. Język muzyczny Laténasa jest uderzająco romantyczny, o lekkim dysonującym zabarwieniu.
Koloryt czeski
Kwintet fortepianowy A-dur op. 81 Antonína Dvořáka, prawykonany w Pradze 6 stycznia 1888 roku, można zinterpretować w kategoriach syntezy indywidualnego stylu kompozytora, zwłaszcza intensywnego liryzmu, i twórczego wykorzystania czeskiej muzyki ludowej. O takich twórcach Karol Szymanowski z pewnością powiedziałby, że są „rasowi”: nie cytują bowiem ludowego autentyku, lecz przede wszystkim oryginalnie wykorzystują źródła muzyki narodowej, jej najgłębsze „rasowe” pokłady.
Małgorzata Janicka-Słysz
KWARTET ČIURLIONISA
„Od pierwszej chwili publiczność była zauroczona idealną jednolitością dźwięku każdego z instrumentów. Sposób pokazania tematu, prowadzenia głosu, żywe rytmy i tempa, efekty dźwiękowe – to wszystko zostało zaprezentowane w odpowiednim stylu. Byliśmy zdumieni bogactwem kolorystyki. Jakież delikatne kolory mogą wykreować ręce utalentowanego artysty!”, „nawet najtrudniejsze przejścia były piękne. Swobodne i niezależne muzykowanie, oto najbardziej charakterystyczna cecha zespołu”, „Kwartet Čiurlionisa – wow! Zespół jest doskonały, a interpretacje szczere i wyjątkowo precyzyjne. Koncert był cudowny…” – takie i podobne recenzje były publikowane w „Magyar Hírlap” (Węgry), „Schwarzwälder Bote” (Niemcy) i „Bergens Tidende” (Norwegia) po występach Kwartetu Čiurlionisa w tych krajach.
Założony w 1968 roku, Kwartet Čiurlionisa cieszy się opinią kreatywnego i zaawansowanego technicznie zespołu. W 2004 roku kwartet zdobył druga nagrodę w Międzynarodowym Konkursie Muzyki Kameralnej w Schweinfurt (Niemcy). Zespół koncertuje w całej Europie, a także w Kanadzie, USA, Meksyku, Japonii i Chinach.
Repertuar Kwartetu Čiurlionisa obejmuje przeszło 300 utworów, zarówno klasycznych, romantycznych, jak i XX-wiecznych. Zespół prawykonywał dzieła Feliksasa Bajorasa, Vytautasa Barkauskasa, Jurgisa Juozapaitisa, Diany Čemerytė i wielu innych litewskich kompozytorów. W 2011 roku, poświęconym stuleciu śmierci Čiurlionisa, kwartet dał ponad 100 koncertów z utworami litewskiego kompozytora na Litwie i za granicą, wieńcząc tournée występem w Sali UNESCO w Paryżu. W roku 2015, zadedykowanym Michałowi Kleofasowi Ogińskiemu z okazji 250. rocznicy urodzin, Kwartet Čiurlionisa występował na scenach Florencji (ze specjalnym programem Letters About Music), L’Aquili i Rzymu.
Członkowie kwartetu występują również jako soliści, współpracując z różnymi zespołami, a także zasiadają w jury międzynarodowych konkursów i prowadzą kursy mistrzowskie. Muzycy grają na unikatowych instrumentach wykonanych przez XVII-wiecznych mistrzów.
Jonas Tankevičius (I skrzypce)
Darius Dikšaitis (II skrzypce)
Gediminas Dačinskas (altówka)
Saulius Lipčius (wiolonczela)
Petras GENIUŠAS – jeden z najwybitniejszych pianistów litewskich. Mając w repertuarze zarówno utwory klasyczne, romantyczne, jak i współczesne, często występuje z litewskimi orkiestrami symfonicznymi, zespołami kameralnymi i solistami. Dzielił scenę z takimi sławami jak Mścisław Rostropowicz, Yehudi Menuhin, Aleksander Kniazev, David Geringas, Vladimir Chekasin, Sergey Tarasov. Poza występami w charakterze muzyka klasycznego, Petras Geniušas często pojawia się na scenach teatralnych i musicalowych, jak również uczestniczy w koncertach jazzowych i projektach łączących różne style muzyczne. Muzyczne zainteresowania pianisty sięgają daleko poza klasyczny repertuar pianistyczny – poczynając od angielskich wirginalistów i muzyki etnicznej z różnych stron świata, po awangardę, jazz i muzykę elektroniczną. Wpływa to także na jego sposób interpretowania muzyki klasycznej, co czyni jego wykonania tak wyjątkowymi.
Urodzony w muzycznej rodzinie w Wilnie, Petras Geniušas ukończył Litewską Akademię Muzyczną po kierunkiem prof. Jurgisa Karnavičius, a następnie kontynuował studia w Konserwatorium Moskiewskim w klasie prof. Very Gornostayevy. Został laureatem wielu nagród na renomowanych konkursach pianistycznych, takich jak Konkurs Pilar Bayona w Saragossie, Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny w Oberlin, Międzynarodowy Konkurs w Cincinnati czy Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny w Palm Beach. Poza regularnymi występami na Litwie, pianista koncertował również za granicą: w Sankt Petersburgu, Nowym Jorku, Tokio i Wiedniu.
Petras Geniušas prowadzi również działalność pedagogiczną, prowadząc kursy mistrzowskie w Tokio i Osace, a także kursy pod nazwą „Academia Baltica“ i zajęcia na Królewskiej Akademii Muzycznej w Londynie. Obecnie jest profesorem Litewskiej Akademii Muzyki i Teatru.
W 2004 roku nakręcono film dokumentalny pt. Improwizacja. Temat: Petras Geniušas (reż. Monika Juozapavičiūtė) dla Litewskiego Narodowego Radia i Telewizji, gdzie pianista został sportretowany pod kątem swojej bogatej osobowości, w zwyczajnym ubraniu zamiast koncertowego smokingu, w otoczeniu swojej rodziny, współpracowników, przyjaciół i uczniów.
W 2015 roku Petras Geniušas został nagrodzony Orderem Wielkiego Księcia Giedymina.
Wersja do druku
© Filharmonia Krakowska 2010